สารานุกรมไทย
สำหรับเยาวชน
เมนู 14
|
สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ / เล่มที่ ๑๔ / เรื่องที่ ๙ สารพิษ และสิ่งปนเปื้อนอาหาร / การปนเปื้อนของสารพิษจากสิ่งแวดล้อมสู่อาหาร
การปนเปื้อนของสารพิษจากสิ่งแวดล้อมสู่อาหาร
การปนเปื้อนของสารพิษจากสิ่งแวดล้อมสู่อาหาร
การกระจายตัวของสารพิษเหล่านี้เข้าสู่อาหาร
มีความซับซ้อนแตกต่างกัน เช่น กรณีของแร่ธาตุ และโลหะต่างๆ
ซึ่งมีอยู่ตามธรรมชาติ ในดิน พืชที่ปลูกบริเวณนั้น
จะดูดซึมโลหะจากดินมาไว้ตามส่วนต่างๆ ของพืช เช่นเดียวกับสัตว์
จะได้รับโลหะจากหญ้าหรือพืชผักที่เป็นอาหารสัตว์
และสะสมโลหะไว้ที่กล้ามเนื้อ และอวัยวะต่างๆ
สัตว์เล็กอาจเป็นอาหารของสัตว์ใหญ่ต่อไป
เมื่อมนุษย์นำสัตว์นั้นมาบริโภคจะได้รับโลหะจากสัตว์อีกต่อหนึ่ง
โลหะธาตุในดินนั้นเอง
เมื่อถูกฝนหรือน้ำชะล้างพัดพาเป็นตะกอนดินลงสู่แหล่งน้ำ พืชน้ำ เช่น
สาหร่าย และพืชผัก ที่เป็นอาหารของมนุษย์ จะดูดซึมโลหะจากตะกอนดินไว้
สัตว์น้ำที่กินดินตะกอน และกินพืชน้ำ
จะได้รับสารพิษนี้ เช่นเดียวกับกรณีที่เกิดบนบก ทั้งสัตว์น้ำ
และพืชน้ำบางชนิด เป็นอาหารมนุษย์ บางชนิดเป็นอาหารสัตว์บก โลหะต่างๆ
นี้ จะวนเวียนเข้าสู่วงจรอาหารเช่นนี้อยู่ตลอดเวลา โลหะธาตุเดียวกัน
เมื่ออยู่ในดิน ในพืช หรือสัตว์ต่างชนิดกัน
ก็อาจอยู่ในรูปของสารประกอบต่างชนิดกัน
ขึ้นกับปฏิกิริยาชีวเคมีของสิ่งมีชีวิตนั้นๆ
โลหะบางชนิดสะสมได้ดีในพืชชนิดหนึ่ง มากกว่าพืชอีกชนิดหนึ่ง
บางชนิดสะสมในสัตว์ได้มากกว่าในพืช
สัตว์ต่างชนิดกันก็จะสะสมโลหะชนิดใดชนิดหนึ่งได้ไม่เท่ากัน
นอกจากนี้การกระจายตัวของโลหะแต่ละชนิดในส่วนต่างๆ ของพืชยังแตกต่างกัน
เช่น อาจอยู่ในส่วนใบมากกว่ากิ่งก้าน ส่วนในสัตว์
สารพิษจะสะสมอยู่ในอวัยวะต่างๆ ไม่เท่ากัน
และสัตว์สามารถขับถ่ายสารพิษออกสู่น้ำนมหรือไข่ด้วย
ปริมาณโลหะแต่ละชนิดแตกต่างกันในแต่ละภูมิประเทศ
พื้นที่ที่มีปริมาณแร่ธาตุที่เป็นโลหะมาก
จะก่อให้เกิดอันตรายแก่ผู้บริโภคพืชผัก สัตว์ และน้ำจากบริเวณนั้น เช่น
กรณีโรคไข้ดำ ที่ภาคใต้ของประเทศไทย เกิดจากพิษของสารหนู
ซึ่งเป็นธาตุกึ่งโลหะปนอยู่กับแร่ดีบุก ในการทำเหมือง
เมื่อแยกดีบุกออกจากดินไปแล้ว จะมีสารหนูเหลืออยู่ในบริเวณนั้นมาก
|
|
