สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ / เล่มที่ ๑๗ / เรื่องที่ ๗ ปอแก้วปอกระเจา / ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของปอกระเจา

ดอกปอกระเจาฝักกลม ใบปอกระเจา

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของปอกระเจา ปอกระเจาฝักยาว และปอกระเจาฝักกลม มีลักษณะที่แตกต่างกันอย่างชัดเจนที่ฝัก ซึ่งมีรูปร่างยาว และรูปร่างกลม ส่วนอื่นๆ มีลักษณะใกล้เคียงกันมากดังนี้ ๑. ระบบราก มีรากแก้วหยั่งลงไปในดิน ลึกประมาณ ๕๐-๖๐ เซนติเมตร ๒. ลำต้น มีความสูงยาวเรียวประมาณ ๓-๕ เมตร มีสีเขียวอ่อน แดงอ่อน หรือแดงเข้ม ๓. การแตกกิ่ง ปอกระเจาฝักกลม อาจจะมีทั้งชนิดแตกกิ่ง และไม่แตกกิ่ง แต่ปอกระเจาฝักยาวมีการแตกกิ่ง แต่กิ่งไม่ค่อยมีการเจริญเติบโตเท่าใดนัก ๔. ใบ เป็นใบเดี่ยว ขอบเป็นหยัก รูปร่าง กลมรี ปลายแหลม แต่ปอกระเจาฝักกลม มีขนาดใบเล็กกว่าปอกระเจาฝักยาวเล็กน้อย นอกจากนี้ปอกระเจาฝักกลม ใบยังมีรสขมกว่าใบของปอกระเจาฝักยาว ๕. ดอก เกิดเป็นกลุ่ม ๒-๕ ดอก มี กลีบดอกสีเหลือง ๕ อัน ดอกของปอกระเจา ฝักกลมมีขนาดเล็กกว่าปอกระเจาฝักยาวประมาณ ๒ เท่า ๖. ฝัก ปอกระเจาฝักกลม ฝักจะมีลักษณะ กลมขนาดยาว ๑.๓-๒ เซนติเมตร กว้าง ๐.๘-๑ เซนติเมตร เปลือกฝักมีลักษณะย่น สำหรับปอกระเจาฝักยาวจะมีรูปร่างเรียวยาว ๖-๑๐ เซนติเมตร กว้าง ๐.๓-๐.๘ เซนติเมตร ๗. เมล็ด ปอกระเจาฝักกลมมีเมล็ดสีน้ำตาล ขนาดเล็กกว่าปอกระเจาฝักยาว ซึ่งมีเมล็ดสีน้ำเงินเขียวหรือเทาน้ำเงิน ๘. คุณภาพเส้นใย ปอกระเจาฝักกลมมีเส้นใยสีขาว ส่วนปอกระเจาฝักยาวมีสีขาวเหลือง อ่อนนุ่ม และเหนียวกว่าปอกระเจาฝักกลม ปอทั้งสองชนิดนี้มีคุณภาพดีกว่าปอแก้ว ๙. สภาพพื้นที่ ปอกระเจาฝักกลมสามารถปรับตัวได้ดีกว่า สามารถเจริญเติบโตได้ดี ทั้งสภาพที่ดอน และที่ลุ่ม สำหรับปอกระเจาฝักยาวจะเจริญเติบโตได้ดีในสภาพที่ดอน ที่มีความอุดมสมบูรณ์สูง ๑๐. อายุการเก็บเกี่ยว เมื่อปอติดฝักอ่อน (๑๐๐-๑๒๐ วัน)