สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ / เล่มที่ ๑๙ / เรื่องที่ ๓ การถนอมผลิตผลการเกษตร / เครื่องมือที่ใช้เกี่ยวกับการผลิต

เครื่องตรวจความดันในกระป๋อง

เครื่องมือที่ใช้เกี่ยวกับการผลิต โดยทั่วไปเครื่องมือ เครื่องใช้ และเครื่องจักรเกี่ยวกับกรรมวิธีการผลิตอาหารกระป๋อง ต้องไม่เป็นอันตรายต่อสุขภาพ และต้องอยู่ในสภาพที่สะอาดเสมอ ภาชนะที่ใช้ได้หลายครั้ง ต้องทำด้วยวัสดุที่ไม่เป็นพิษ และออกแบบให้ทำความสะอาดได้ง่าย เพื่อป้องกันมิให้มีสิ่งสกปรกตกค้างอยู่ วัสดุที่ใช้ทำภาชนะต่างๆ ควรเป็นวัสดุที่มีผิวเรียบ ไม่มีรอยแตก หรือกะเทาะล่อน ไม่เป็นพิษ ไม่ทำปฏิกิริยากับอาหาร ควรเป็นวัสดุที่ล้างและทำความสะอาดได้ง่าย ไม่เป็นวัสดุที่ดูดซึมง่าย นอกจากเพื่อวัตถุประสงค์บางประการ ที่จำเป็นต้องใช้ เช่น ไม้ ในสถานที่ผลิตอาหารสำเร็จรูปจะมีเครื่องมือ เครื่องใช้ และเครื่องจักร แตกต่างกันออกไป แล้วแต่ประเภทและชนิดของผลิตภัณฑ์ แต่ส่วนใหญ่แล้วแบ่งออกได้เป็น ๓ ประเภท คือ ๑. เครื่องมือเครื่องใช้ที่จำเป็นในกรรมวิธีการผลิต ๒. เครื่องมือเครื่องจักรตามขั้นตอนของการผลิต ๓. เครื่องมือเครื่องจักรตามประเภทของผลิตภัณฑ์ ๑. เครื่องมือเครื่องใช้ที่จำเป็นในกรรมวิธีการผลิต ๑.๑ เครื่องชั่ง ตวง วัด ใช้ในการชั่งน้ำหนัก หรือปริมาตรของเครื่องปรุงต่างๆ ในการปรุงอาหาร ๑.๒ เครื่องวัดอุณหภูมิ เป็นของจำเป็นมากในกรรมวิธีการผลิต เพราะจะต้องมีการควบคุม และตรวจสอบอุณหภูมิ ตามขั้นตอนต่างๆ ในกรรมวิธีการผลิตอยู่ตลอดเวลา สเกลที่ใช้มี องศาเซลเซียส (°ซ.) และองศาฟาเรนไฮต์ (°ฟ.) โดยทั่วไปจะเป็นสเกลอย่างใดอย่างหนึ่ง หรือทั้งสองสเกลอยู่ในหน้าปัดอันเดียวกัน ๑.๓ เครื่องมือวัดปริมาณเกลือ ๑.๔ เครื่องมือวัดปริมาณน้ำตาล ๑.๕ เครื่องมือวัดความเป็นกรด-ด่าง ๑.๖ เครื่องวัดความร้อนเข้าถึงจุดเย็นสุดของอาหารกระป๋อง (Heat penetration equipment) ๑.๗ เครื่องมือวัดขนาดของตะเข็บกระป๋อง ลักษณะของการเกี่ยวกันระหว่างขอฝา (Cover hook) และขอของตัวกระป๋อง (Body hook) เป็นสิ่งสำคัญมาก ถ้าไม่เป็นไปตามมาตรฐานอาจจะทำให้กระป๋องรั่วได้ ๒. เครื่องมือเครื่องจักรตามขั้นตอนของการผลิต เครื่องมือเครื่องจักรที่ใช้ในการทำอาหารกระป๋อง สามารถที่จะแบ่งได้ตามขั้นตอนของการผลิตคือ : ก. การล้าง เตรียมและตัดแต่งวัตถุดิบ ข. การลวก ค. การหุงต้ม ง. การบรรจุ จ. การไล่อากาศ ฉ. การปิดฝา ช. การฆ่าเชื้อจุลินทรีย์ เครื่องมือและเครื่องจักรที่ใช้ในแต่ละขั้นตอน มีลักษณะ และวิธีการต่างๆ กัน นอกจากนั้นยังมีความสามารถของการทำงานแตกต่างกัน โรงงานจะมีเครื่องมือขนาดเล็กหรือใหญ่ ขึ้นอยู่กับสถานการณ์สิ่งแวดล้อมของโรงงานนั้นๆ ๓. เครื่องมือเครื่องจักรตามประเภทของผลิตภัณฑ์ เครื่องมือเครื่องจักรอาจแตกต่างกันไปตามประเภทของอาหารที่จะผลิต ผู้ผลิตจะต้องศึกษาว่า เครื่องมือใดจำเป็นสำหรับโรงงานของตน ตามประเภทของอาหารที่จะผลิต