สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ / เล่มที่ ๒ / เรื่องที่ ๕ อุตสาหกรรม / สำหรับเด็กระดับกลาง

คำว่า อุตสาหกรรม หมายความถึง การนำวัตถุดิบที่เป็นทรัพยากรธรรมชาติ เช่น สินแร่ ไม้จากป่าไม้ หรือผลิตผลจากการเกษตร การประมง ฯลฯ มาปรุงแต่งเปลี่ยนสภาพ หรือผลิตเป็นวัตถุใหม่ สำหรับใช้เป็นเครื่องอุปโภค บริโภค และอื่นๆ ผลิตผลที่ได้ ต้องทำขึ้นคราวละมากๆ จนสามารถนำไปขายเป็นสินค้าได้ ในการประกอบอุตสาหกรรม จำเป็นต้องใช้แรงงานมาก ใช้ทั้งแรงงานคน และแรงงานเครื่องจักรกล

โรงงานอุตสาหกรรมอาหารสำเร็จรูป

ถ้าจะแบ่งประเภทของอุตสาหกรรม โดยถือลักษณะ และขนาดของอุตสาหกรรมเป็นหลัก ก็แบ่งได้เป็น อุตสาหกรรมหนัก อุตสาหกรรมขนาดย่อม และอุตสาหกรรมในครอบครัว อุตสาหกรรมหนัก และอุตสาหกรรมขนาดย่อม เป็นอุตสาหกรรมโรงงานที่มีขนาด และลักษณะของกิจการใหญ่ และเล็กตามลำดับ อุตสาหกรรมหนักจะใช้วัตถุดิบทั้งจากธรรมชาติ และจากโรงงานย่อยๆ หลายประเภท ต้องใช้ทั้งช่างฝีมือ ช่างเทคนิค และเครื่องจักรกลจำนวนมาก บริการการขนส่งก็มีความสำคัญเป็นพิเศษ เพราะต้องขนส่งวัตถุดิบจากแหล่งมาสู่โรงงาน และขนผลิตผลจากโรงงานไปสู่ตลาด หรือผู้ใช้โดยตรง ตัวอย่างอุตสาหกรรมโรงงาน ได้แก่ การทำปูนซีเมนต์ การถลุงเหล็ก และทำเหล็กกล้า การทำกระดาษ การทำพลาสติก เป็นต้น

การทำร่มเป็นอุตสาหกรรมในครอบครัวอย่างหนึ่ง

ตัวอย่างอุตสาหกรรมในครอบครัว ได้แก่ การทอผ้าฝ้าย และผ้าไหม การทำเครื่องเขิน การทำน้ำตาลมะพร้าว ฯลฯ ซึ่งทำขึ้นภายในครัวเรือน หรือในโรงงานเล็กๆ ภายในบ้าน ใช้วัตถุดิบซึ่งหาได้ง่ายจากท้องถิ่นละแวกนั้น หรือถ้าจะซื้อหามาก็ขนส่งมาได้ง่าย ขบวนการอุตสาหกรรมก็ใช้แรงงานไม่มาก และผลิตผลก็ไม่มากเท่าอุตสาหกรรมโรงงาน อุตสาหกรรม มีความสำคัญมาก ทั้งต่อส่วนตัวบุคคล ต่อสังคม และประเทศชาติ เพราะจะช่วยให้เรามีความเป็นอยู่ดีขึ้น ทั้งในด้านที่อยู่อาศัยเครื่องนุ่งห่ม อาหาร และยารักษาโรค ช่วยให้พลเมืองมีอาชีพ คือมีงานทำ และมีรายได้ สภาพความเป็นอยู่ และมาตรฐานการครองชีพดีขึ้น ผลิตสิ่งต่างๆ ขึ้นใช้ได้ภายในประเทศของเรา ทำให้ไม่ต้องสั่งซื้อสินค้าจากนอกประเทศ นอกจากนี้ ผลิตผลจากอุตสาหกรรมบางประเภทของเรา ยังเหลือใช้ และสามารถส่งไปจำหน่ายต่างประเทศได้ เป็นการเพิ่มพูนรายได้ให้แก่ประเทศ แม้ว่าพลเมืองในประเทศของเรา จะประกอบกสิกรรมเป็นอาชีพหลัก แต่ก็กำลังฟื้นฟู ปรับปรุง และขยายอาชีพการทำอุตสาหกรรมกันอยู่อย่างกว้างขวาง เราควรสนใจอย่างยิ่งในเรื่องอุตสาหกรรมชนิดต่างๆ ทั้งที่เราทำได้แล้ว และอาจจะทำเพิ่มขึ้นอีกได้