สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ / เล่มที่ ๒ / เรื่องที่ ๖ อุปกรณ์ขยายขอบเขตของสัมผัส / สำหรับเด็กระดับกลาง

สัมผัสทั้งห้าของมนุษย์ ซึ่งได้แก่ การเห็น ฟัง ดม ชิม และการแตะต้องนั้น ถ้ามิได้มีอุปกรณ์ช่วยขยายขอบเขตในการทำงานให้กว้างขวางออกไปแล้ว ก็คงจะทำงานได้อย่างจำกัด เท่าที่ธรรมชาติของมนุษย์จะอำนวยให้ได้เท่านั้น

แว่นตาที่ทำด้วยเลนส์เว้า จะช่วยให้ผู้ที่สายตาสั้นมองเห็นสิ่งที่อยู่ไกลได้ชัดเจน

มนุษย์เราใฝ่ฝันที่จะมีตาทิพย์ หูทิพย์ เหาะได้ หายตัวได้ และมีเครื่องทำงานแทน ในบางโอกาสตั้งแต่สมัยโบราณ สิ่งต่างๆ เหล่านี้ล้วนแต่เป็นส่วนหนึ่งของการเห็น ฟัง ดม ชิม และการแตะต้องนั่นเอง ในปัจจุบันอาจนับได้ว่า อุปกรณ์บางอย่าง ซึ่งนักวิทยาศาสตร์ประดิษฐ์ขึ้นได้ช่วยให้มนุษย์กลายเป็นผู้มีตาทิพย์ หูทิพย์ขึ้นแล้ว ไม่มากก็น้อย เรามีแว่นขยาย และกล้องจุลทรรศน์ สำหรับช่วยในการเห็น แว่นขยาย และกล้องจุลทรรศน์เป็นอุปกรณ์ที่อาจใช้ส่องสิ่งเล็กๆ ให้มองเห็นใหญ่ขึ้นกว่าเดิมมาก กล้องจุลทรรศน์บางชนิดอาจส่องขยายวัตถุให้เห็นใหญ่ขึ้นได้ถึงสองพันเท่า กล้องจุลทรรศน์ชนิดที่มีชื่อว่า กล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอน มีกำลังขยายถึงสองแสนเท่า นับเป็นกล้องที่เป็นประโยชน์มากในทางการ แพทย์ นอกจากแว่นขยาย และกล้องจุลทรรศน์ ยังมีกล้องโทรทรรศน์ ซึ่งอาจใช้ส่องขยายวัตถุที่อยู่ห่างไกลให้เห็นใกล้ เกี่ยวกับการฟัง มีเครื่องขยายเสียงซึ่งอาจใช้ควบคุม และบังคับเสียงให้เป็นไปดังต้องการ เครื่องขยายเสียงสามารถขยายเสียงที่แผ่วเบา ให้ดังขึ้นจนได้ยินชัดเจน มีโทรศัพท์ สำหรับพูดติดต่อระหว่างกัน แม้ว่าจะอยู่ห่างจากกันเป็นหนทางไกลมีโทรเลขซึ่งเป็นเครื่องส่งสัญญาณจากเมืองถึงเมือง จากที่หนึ่งไปยังอีกที่หนึ่งซึ่งอยู่ห่างกัน การสัมผัสมีตัวควบคุมอุณหภูมิซึ่งอาจควบคุมอุณหภูมิในบริเวณใดบริเวณหนึ่งให้คงที่อยู่ได้ดังต้องการ อุปกรณ์ต่างๆ ดังได้เอ่ยชื่อมาแล้วนั้น ล้วนแต่เป็นสิ่งประดิษฐ์ที่จะช่วยขยายขอบเขตสัมผัสของมนุษย์ให้กว้างขวางออกไปได้อย่างมากมายทั้งสิ้น

เครื่องอัลทราซาวนด์ ที่ใช้ช่วยแพทย์ตรวจรักษาคนไข้ ทำงานด้วยคลื่นเสียงความถี่สูง

อุปกรณ์ขยายขอบเขตของสัมผัสเหล่านี้ อาจแบ่งออกเป็น ๓ พวกใหญ่ๆ คือ (๑) อุปกรณ์สำหรับขยายขอบเขตของสัมผัสโดยตรง (๒) อุปกรณ์สำหรับใช้หยั่งขอบเขตของสัมผัส และ (๓) อุปกรณ์ขยายขอบเขตของสัมผัสที่ให้ปฏิกิริยาควบคุมแทนมนุษย์ อุปกรณ์สำหรับขยายขอบเขตของสัมผัสโดยตรง ได้แก่ กล้องโทรทรรศน์ (ช่วยให้เห็นไกลออกไปกว่าที่เคยเห็นได้ด้วยตาเปล่า) กล้องจุลทรรศน์ (ช่วยให้เห็นวัตถุเล็กๆ ที่มองไม่เห็นด้วยตาเปล่า) กล้องเพอริสโคป (ช่วยให้เห็นวัตถุที่อยู่เบื้องหลังสิ่งกีดขวาง เช่น กำแพงทึบ) รังสีเอกซ์ (อาจส่องทะลุผ่านมัชฌิมทึบแสงได้) เหล่านี้เป็นต้น ส่วนอุปกรณ์สำหรับใช้วัด ได้แก่ เข็มทิศวิทยุ ซึ่งใช้สำหรับวัดหาทิศทาง เครื่องเรดาร์ใช้วัดหาทิศทาง ระยะ และรูปร่างด้วยคลื่นวิทยุ เครื่องโซนาร์ใช้วัดหาทิศทาง ระยะ และรูปร่างด้วยเสียง อุปกรณ์ที่ให้ปฏิกิริยาควบคุมแทนมนุษย์ ได้แก่ ตัวควบคุมอุณหภูมิ ซึ่งอาจใช้ควบคุมอุณหภูมิให้อยู่ในระดับที่ต้องการ เทอร์มอลิเล็กทริกเซลล์ ซึ่งใช้แสงควบคุมการทำงาน เช่น การเปิด และปิดประตูเลื่อน และเครื่องคอมพิวเตอร์ซึ่งเป็นเครื่องคำนวณ สามารถบวก ลบ คูณ หาร หาผลลัพธ์ตอบปัญหา หรือแก้สมการทางคณิตศาสตร์ที่ยุ่งยากได้อย่างดี