สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ / เล่มที่ ๒๓ / เรื่องที่ ๕ ชาติพันธุ์ / สำหรับเด็กระดับเล็ก

เด็กๆ เคยแปลกใจไหมว่า ในบรรดาผู้คนที่เดินผ่านไปมา หรือที่ได้พบในสถานที่ต่างๆ มีหน้าตาคล้ายกันบ้าง หรือแตกต่างกันไปบ้าง บางกลุ่มก็มีสีผิว สีผม สีตาคล้ายกัน แต่บางกลุ่มก็มีลักษณะทางกายที่แตกต่างกันอย่างเห็นได้ชัด ทำให้เราสันนิษฐานได้ว่า คนนี้เป็นชาวเอเชีย คนนั้นเป็นแขก คนโน้นเป็นฝรั่ง แต่เราก็ไม่สามารถจะบอกได้ว่า จริงๆ แล้ว เขามาจากประเทศไหน เราอาจจะนึกว่า บางคนเป็นคนไทย แต่พอฟังเขาพูดแล้ว ก็ทราบได้ทันทีว่า เป็นคนชาติอื่น ชาติพันธุ์ หมายถึง กลุ่มคนที่มีวัฒนธรรม ขนบธรรมเนียมประเพณี ภาษาพูดตระกูลเดียวกัน และสืบเชื้อสายมาจากบรรพบุรุษกลุ่มเดียวกัน เช่น ไทย พม่า กะเหรี่ยง จีน ลาว เป็นต้น

กลุ่มชาติพันธุ์ หรือกลุ่มวัฒนธรรม มีลักษณะเด่นคือ เป็นกลุ่มที่สืบทอดมาจากบรรพบุรุษเดียวกัน บรรพบุรุษในที่นี้ หมายถึง บรรพบุรุษทางสายเลือด ซึ่งรวมลักษณะทางชีวภาพ และรูปพรรณ และบรรพบุรุษทางวัฒนธรรม ผู้ที่อยู่ในกลุ่มชาติพันธุ์เดียวกัน จะมีความรู้สึกผูกพันทางสายเลือด และวัฒนธรรม เป็นความรู้สึกผูกพันที่ทำให้คนเหล่านี้มีความรู้สึกใกล้ชิดกัน เป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน และถ้าผู้ที่อยู่ในกลุ่มชาติพันธุ์นั้น นับถือศาสนาเดียวกัน ก็จะยิ่งรู้สึกผูกพันกันมากขึ้น ความรู้สึกผูกพันนั้น เรียกอีกอย่างหนึ่งว่า สำนึกทางชาติพันธุ์ หรือชาติลักษณ์