สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ / เล่มที่ ๒๗ / เรื่องที่ ๒ การบริหารราชการแผ่นดิน / สำหรับเด็กระดับเล็ก

เมื่ออยู่ในโรงเรียน นักเรียนคงได้สังเกตเห็นว่า บางครั้งจะมีนักเรียนชั้นสูงกว่าเรา (นักเรียนรุ่นพี่) มาแนะนำตัวเองว่า เขากำลังลงสมัครรับเลือกตั้ง เพื่อเป็นผู้แทนนักเรียน และถ้านักเรียนต่างพากันลงคะแนนเลือกตั้งให้เขามากๆ เขาก็จะได้รับเลือกเป็นผู้แทนนักเรียน เมื่อเสร็จสิ้นการหย่อนบัตรลงคะแนนเสียงเลือกตั้งแล้ว นักเรียนที่ได้รับคะแนนเสียงมากที่สุด จะได้ดำรงตำแหน่งเป็นผู้แทนนักเรียนทั้งหมด บรรดาผู้แทนนักเรียนทุกระดับชั้น เรียกรวมกันว่า "คณะผู้แทนนักเรียน"

การเลือกตั้งผู้แทนนักเรียน มีที่มาจากนโยบายการศึกษาของชาติ ที่มุ่งให้ความรู้เกี่ยวกับระบอบประชาธิปไตย การปลูกฝังความเป็นประชาธิปไตยในโรงเรียนเป็นพื้นฐาน มุ่งฝึกให้นักเรียนรู้จักความหมาย ที่แท้จริงของประชาธิปไตย รู้จักสิทธิ หน้าที่ และความรับผิดชอบร่วมกัน ฝึกให้รู้จักประกอบกิจกรรมต่างๆ อันเป็นส่วนหนึ่งของการบริหารงานโรงเรียน ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่ง เพราะต่อไปจะพัฒนาสูงขึ้น จนถึงการจัดการปกครองแบบประชาธิปไตยในระดับท้องถิ่น และระดับชาติ โดยปลูกฝังความคิดให้ทุกคนคำนึงถึงความรับผิดชอบร่วมกัน และประโยชน์อันเกิดแก่ส่วนรวมเป็นสำคัญ

การเสริมสร้างประชาธิปไตยในโรงเรียนนั้น จำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือร่วมใจจากหลายฝ่าย นับตั้งแต่ฝ่ายบริหารของโรงเรียน ฝ่ายวิชาการทุกสาขาวิชา ฝ่ายสวัสดิการโรงเรียน และที่สำคัญจะขาดไม่ได้คือ คณะผู้แทนนักเรียนที่มาจากการเลือกตั้ง คณะผู้แทนนักเรียนเหล่านี้ โรงเรียนบางแห่งจะเรียกว่า "สภานักเรียน" บางแห่งอาจมีชื่อเรียกอย่างอื่น แต่ไม่ว่าจะเรียกอย่างไร ก็ต้องถือว่า คณะผู้แทนนักเรียนเป็นกำลังสำคัญส่วนหนึ่งของครูอาจารย์ และผู้บริหารงานของโรงเรียน ในการช่วยเป็นหูเป็นตา ดูแลรักษาโรงเรียนแทนนักเรียนทุกคน