สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ / เล่มที่ ๒๗ / เรื่องที่ ๔ เทคนิคการผลิตไม้ผลนอกฤดู / สำหรับเด็กระดับเล็ก

จ้ำจี้ผลไม้ แตงไทยแตงกวา ขนุนน้อยหน่า พุทรามังคุด ละมุดลำไย มะเฟืองมะไฟ มะกรูดมะนาว มะพร้าวส้มโอ ฟักแฟงแตงโม ไชโยโห่ฮิ้ว

คำคล้องจองข้างต้นนี้ใช้ร้องเล่นกันในกลุ่มเด็กๆ นอกจากเล่นสนุกแล้ว ยังได้รู้จักชื่อผลไม้ไทยอีกด้วย ฟัก แฟง แตงกวาเป็นผักที่กินผล ไม่ใช่ผลไม้ทั่วไป แต่นำมาแต่งปนไว้ด้วย เพราะชื่อคล้องจองกัน ยังมีชื่อผลไม้ไทยอีกหลายชนิด ที่มิได้กล่าวถึง เช่น กล้วย มะม่วง มะละกอ ส้ม ทุเรียน เป็นต้น

ไม้ผลบางชนิดมีผลให้เรารับประทานตลอดปี เช่น กล้วย มะละกอ บางชนิดผลิดอกออกผลปีละ ๒ - ๓ ครั้ง เช่น ส้ม แต่มีหลายชนิดที่ตามปกติมีผลเฉพาะฤดูกาลของมัน เช่น ทุเรียน มังคุด ลำไย มะม่วง เป็นต้น ถ้าเราอยากรับประทานมะม่วง ก็ต้องรอหน้ามะม่วง มะม่วงหลายชนิดผลิดอกออกผลมากมาย และมีราคาถูก ชาวสวนจำหน่ายไม่หมดต้องทำเป็นมะม่วงกวนเก็บไว้รับประทานได้นานๆ

เมื่อถึงหน้าทุเรียน ชาวสวนก็เก็บทุเรียนมาจำหน่ายจนล้นตลาด ทำให้ทุเรียนมีราคาถูกมาก น่าเห็นใจชาวสวนที่ต้องขาดทุน     นักวิชาการเกษตรจึงค้นคว้าวิธีการควบคุมไม้ผลให้ผลิดอกตามเวลาที่ต้องการ เพื่อชาวสวนสามารถจะทำให้ต้นไม้มีผลนอกฤดู เราสามารถหาซื้อมะม่วงน้ำดอกไม้รับประทานได้ตลอดปี ทั้งยังผลิตมะม่วง และทุเรียน เพื่อส่งออกได้ราคาดีอีกด้วย

มนุษย์สามารถควบคุมไม้ผลให้ออกดอกได้ โดยการควบคุม ปัจจัยภายในต้นไม้นั้น และควบคุมปัจจัยภายนอก ได้แก่ อุณหภูมิ น้ำ แสงสว่าง ให้ต้นไม้ถูกกระตุ้น เพื่อให้รีบออกดอก และมีผล ถ้าจะปลูกมะม่วงให้ได้ผลเร็ว เราต้องเลือกวิธีทาบกิ่งแทนการเพาะเมล็ด เลือกพันธุ์มะม่วงที่ออกดอกง่าย และใช้สารเคมีที่เรียกว่า ฮอร์โมนพืช ช่วยกระตุ้นให้มะม่วงออกดอก

ต้นไม้บางชนิดถ้าผ่านฤดูหนาวไปแล้ว อากาศอุ่นขึ้น ก็จะเริ่มมีตุ่มตามกิ่ง และผลิดอกออกผล ไม้ผลหลายชนิดเมื่อขาดน้ำจะออกดอกได้ดี ต้นไม้หลายชนิดจึงออกดอกในช่วงหมดฤดูฝน (พ้นฤดูฝน) แสงสว่างมีส่วนทำให้ไม้ผลออกดอกช้าหรือเร็ว ถ้าเราสามารถ จัดช่วงเวลาให้น้ำ แสงสว่าง และอุณหภูมิสัมพันธ์กันอย่างเหมาะสม ต้นไม้ก็จะผลิดอกออกผลได้ แม้จะอยู่นอกฤดูกาล

บางครั้งชาวสวนใช้วิธีงดให้น้ำระยะหนึ่ง ตัดแต่งกิ่ง เด็ดใบ จนเกือบหมด บางครั้งใช้มีดคมๆ เคาะไปรอบๆ ต้น แต่เดิมผู้ใหญ่เล่าว่า การทำเช่นนั้นจะทำให้ต้นไม้กลัวตาย แล้วรีบผลิดอกออกผล เพื่อขยายพืชพันธุ์ของมันไว้ แท้จริงแล้วมีเหตุผลทางวิทยาศาสตร์อธิบายว่า เมื่อต้นไม้ขาดน้ำ หรือถูกควั่นเปลือกรอบๆ ต้น ต้นไม้จะขาดอาหารจึงเริ่มออกดอก เมื่อชาวสวนรดน้ำตามปกติ ต้นไม้ก็จะสดชื่น และเติบโตตามปกติต่อไป

มะม่วงมากมาย วางขายตลอดปี ส้มสดรสดี มีผลหลายครั้ง ทุเรียนลำไย ผลไม้อร่อยจัง ชาวสวนอาจสั่ง ออกดอกทันใจ ทาบกิ่งเลือกพันธุ์ เคาะควั่นต้นไม้ งดน้ำส่องไฟ กิ่งใบแล้งร้อน จึงรีบผลิดอก ออกผลมาก่อน ไม่ตามขั้นตอน แห่งฤดูกาล เทคโนโลยี มีคุณมหาศาล เพิ่มค่าบันดาล ความอุดมสมบูรณ์