สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ / เล่มที่ ๒๗ / เรื่องที่ ๗ ผู้สูงอายุ / ระบบผิวหนัง

ระบบผิวหนัง ผิวหนังของผู้สูงอายุจะมีการเปลี่ยนแปลง เนื่องจากความชรา โดยปัจจัยสำคัญทางสิ่งแวดล้อมคือ รังสีอัลตราไวโอเลตในแสงอาทิตย์ การใช้สารคลอโรฟลูออโรคาร์บอน ในอุตสาหกรรมต่างๆ เช่น สเปรย์กระป๋อง คอมเพรสเซอร์เครื่องทำความเย็น ทำให้มีการทำลายชั้นโอโซนในบรรยากาศของโลก ที่ชั้นสตราโทสเฟียร์ ผลก็คือ รังสีอัลตราไวโอเลตในแสงอาทิตย์จะไม่ถูกกำบังโดยชั้นโอโซน และสามารถทะลุทะลวงมาทำอันตรายต่อผิวหนังของมนุษย์ กล่าวคือ ๑. เกิดอันตรายต่อผิวหนังได้ง่ายขึ้น เนื่องจากความชื้นของผิวหนังชั้นนอกลดลง ทำให้ผิวชั้นนี้เปราะ การรับรู้ความเจ็บปวดของปลายประสาทที่ผิวหนังก็ลดลง ทำให้ไม่สามารถตอบสนองต่ออันตราย ที่มีต่อผิวหนังได้ทันท่วงที ๒. แผลที่ผิวหนังหายช้า เนื่องจากพื้นที่สัมผัสระหว่างชั้นของผิวหนังลดลง ทำให้แยกจากกันได้ง่าย รวมทั้งทำให้เส้นเลือดฝอยลดลงไปด้วย มีผลให้เซลล์แบ่งตัวลดลง เวลาที่ผิวหนังใหม่จะขึ้นมาทดแทนของเดิม ก็นานขึ้น เมื่อจำเป็นต้องใช้ยาทาเฉพาะที่ จึงไม่จำเป็นต้องทาบ่อย แต่ยารับประทาน เพื่อรักษาเชื้อราที่ผิวหนัง กลับต้องใช้เวลานานขึ้น ๓. การอักเสบหลังการบาดเจ็บลดลง เนื่องจากเส้นเลือดฝอยมีจำนวนลดลง จึงมักไม่พบภาวะลมพิษในผู้สูงอายุ แม้กระทั่งการวินิจฉัยการติดเชื้อที่ผิวหนังในผู้สูงอายุ ก็อาจทำได้ยาก เนื่องจากในบางครั้งอาการบวมแดงร้อน ก็ไม่ปรากฏให้เห็นอย่างชัดเจน ๔. ผิวหนังเหี่ยวย่น และหย่อนยาน จากการสูญเสียความยืดหยุ่น ปริมาณของไขมันใต้ผิวหนังที่บริเวณใบหน้า และหลังมือลดลง ทำให้เกิดภาวะจุดจ้ำเลือด ตามมือและแขน เนื่องจากเส้นเลือดฝอยแตกง่าย จากการขาดไขมัน ป้องกันแรงกระแทก ปกติชั้นผิวหนังของผู้หญิงจะบางกว่าผู้ชาย ทำให้ผิวหนังของผู้หญิงเสื่อมลง เนื่องมาจากความชราได้เร็วกว่าผู้ชาย ๕. ผิวหนังไม่สามารถคายความร้อน เพื่อควบคุมอุณหภูมิร่างกายให้คงที่ได้ดี เนื่องจากต่อมเหงื่อลดจำนวนลง เมื่ออุณหภูมิภายนอกเพิ่มขึ้น จะไม่สามารถระบายความร้อนออกได้ทัน ๖. ผิวหนังแห้ง และหยาบกร้าน เนื่องจากต่อมไขมันลดจำนวน และประสิทธิภาพลง การที่ต่อมไขมันมีประสิทธิภาพลดลง ทำให้ไขมันที่เคลือบผิวหนังลดลงประมาณครึ่งหนึ่ง ผลจากความแห้งของผิวหนัง ทำให้ผู้สูงอายุมีอาการคันบริเวณผิวหนังได้บ่อยๆ โดยเฉพาะในฤดูหนาว ๗. การเปลี่ยนแปลงอื่นๆ เช่น เส้นผมบนศีรษะก็จะบางลง และยาวช้า ผู้ชายจะมีผมร่วงเร็วกว่าผู้หญิง พบว่า ผู้หญิงอายุมากกว่า ๖๕ ปี จะเริ่มมีหนวดและเคราขึ้นเล็กน้อย ในขณะที่เส้นขนที่รักแร้ และบริเวณหัวหน่าวลดลง เส้นขนที่ใบหู ขนคิ้ว และขนจมูกจะมีเพิ่มขึ้น ส่วนเล็บจะเปราะ ไม่เป็นมันวาว และยาวช้าลง การใช้ยารักษาโรคเชื้อราที่เล็บ จึงต้องใช้เวลานานขึ้น