สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ / เล่มที่ ๒๘ / เรื่องที่ ๙ แผ่นดินไหว / สำหรับเด็กระดับเล็ก

เมื่อเรานั่งในชิงช้าหรือเปล ซึ่งแกว่งไกวไปมา เราจะรู้สึกว่า ตัวเคลื่อนที่ไปตามจังหวะของการแกว่งไกวนั้นด้วย หรือเมื่อนั่งเรือออกไปในทะเล เราก็จะรู้สึกเหมือนถูกโยนขึ้นลงตามจังหวะคลื่น ถ้าวันไหนมีลมแรง ก็จะมีคลื่นแรง เราอาจมีอาการวิงเวียนศีรษะได้ เรียกว่า เมาเรือ หรือเมาคลื่น สาเหตุที่เรารู้สึกเช่นนี้ ก็เพราะมีการเคลื่อนไหวของชิงช้าหรือเปล ที่เรานั่งอยู่ หรือมีการเคลื่อนไหวของน้ำในทะเล ซึ่งก่อให้เกิดคลื่นขณะที่เรานั่งอยู่บนเรือในทะเล พื้นแผ่นดินที่เราอยู่ก็เช่นเดียวกัน ถ้ามีการเคลื่อนไหวเกิดขึ้น เราก็จะรู้สึกเหมือนมีการสั่นสะเทือน และตัวเราเหมือนโคลงเคลงไปมา ลักษณะเช่นนี้เราเรียกว่า แผ่นดินไหว นั่นก็คือ พื้นแผ่นดินมีการเคลื่อนที่เกิดขึ้น ถ้าการเคลื่อนที่มีน้อย ก็จะไม่มีอันตราย แต่ถ้าเกิดแผ่นดินไหวอย่างรุนแรง ก็อาจมีอันตรายเกิดขึ้นได้

ในสมัยก่อน เมื่อความรู้ทางวิทยาศาสตร์ยังมีน้อย คนมีความเชื่อกันว่า ใต้พื้นโลกลงไป มีปลาตัวขนาดใหญ่มหึมาหนุนรองรับโลกไว้ เรียกชื่อปลานั้นว่า ปลาอานนท์ เวลาที่ปลาอานนท์พลิกตัวแต่ละครั้ง ก็จะเกิดแผ่นดินไหวขึ้น ปัจจุบันเราทราบแล้วว่า แผ่นดินไหวเกิดขึ้น มิใช่เพราะปลาอานนท์ แต่เป็นเพราะเปลือกโลกมีการเคลื่อนที่ จึงเกิดการสั่นสะเทือน

ในประเทศไทยมีแผ่นดินไหวเกิดขึ้นไม่บ่อยนัก และไม่รุนแรงมาก เราจึงไม่ค่อยคุ้นเคยกับแผ่นดินไหว บางคนอาจยังไม่เคยประสบกับแผ่นดินไหวเลย ซึ่งถือว่า เป็นความโชคดีของคนไทย อย่างไรก็ตาม เรามักทราบข่าวจากทางหนังสือพิมพ์ หรือโทรทัศน์อยู่บ่อยๆ ว่า ได้เกิดแผ่นดินไหวอย่างรุนแรงในประเทศต่างๆ เช่น ประเทศญี่ปุ่น ไต้หวัน สหรัฐอเมริกา แผ่นดินไหวแต่ละครั้งก่อให้เกิดความเสียหายอย่างมาก ตึกรามบ้านช่องพังทลาย และมีผู้เสียชีวิตเป็นจำนวนมาก ดังนั้น ถ้าเราเกิดความรู้สึกเหมือนตัวโคลงเคลงไปมา ก็ให้สันนิษฐานไว้ก่อนว่า อาจเกิดแผ่นดินไหว และเพื่อความปลอดภัยของเรา เราควรอยู่ใกล้ชิดผู้ใหญ่ตลอดเวลา ในขณะเกิดเหตุการณ์เช่นนั้นขึ้น