อุทยาน
ประวัติศาสตร์พิมาย
๑.
ที่ตั้ง
อุทยานประวัติศาสตร์พิมายตั้งอยู่ในเขตตำบลในเมือง อำเภอพิมาย
จังหวัดนครราชสีมาห่างจากกรุงเทพมหานครไปทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือประมาณ
๓๒๐ กิโลเมตร
ที่ตั้งของอุทยานประวัติศาสตร์แห่งนี้อยู่ทางด้านตะวันออกของแม่น้ำ
มูลผังเมืองเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า วางตัวในแนวทิศเหนือ - ใต้
๒.
ความสำคัญทางประวัติศาสตร์
จากหลักฐานการขุดค้นทางโบราณคดีภายในเมืองพิมาย
ได้พบหลักฐานการอยู่อาศัยของคนสมัยก่อนประวัติศาสตร์
ที่มีอายุระหว่าง๒,๐๐๐ - ๒,๕๐๐ ปีมาแล้ว
รวมไปถึงหลักฐานของอิทธิพลวัฒนธรรมทวารวดี
ที่คงเคยมีอยู่ภายในบริเวณนี้
ต่อมา เมื่ออิทธิพลวัฒนธรรมเขมรได้ แพร่หลายเข้ามา
จึงได้มีการรื้อทำลาย
และสร้างศาสนสถานตามคติความเชื่อของตนเองขึ้นมาแทน
เมืองพิมายเป็นเมืองที่สร้างตามแบบแผนของศิลปะเขมรคือ มีกำแพงเมือง
และคูน้ำล้อมรอบเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า โดยมีประตูเมืองทั้ง๔ ด้าน
จากจารึกที่พบอยู่บนซุ้ม
ประตูระเบียงคดด้านทิศใต้ของปราสาทหินพิมายได้กล่าวถึงศักราช
พ.ศ.๑๖๕๑-๑๖๕๕ |
|
ชาลาทางเข้าสู่ปราสาทประธาน
อุทธยานประวัติศาสตร์พิมาย อ.พิมาย จ.นครราชสีมา
|
๓.
โบราณสถานสำคัญ
เมืองพิมายมีลักษณะผังเมืองเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า มีคูน้ำล้อมรอบ
กำแพงเมือง ทำจากคันดินอยู่ด้านในคูเมือง
และมีประตูเมืองสร้างจากศิลาแลงทั้ง ๔ ด้าน
โดยแนวประตูเมืองจะตรงกับโคปุระ (ซุ้มประตูทางเข้า)
ของปราสาทหินพิมายทั้ง ๔ ด้าน
นอกเมืองพิมายด้านทิศตะวันออกมีสระน้ำขนาดใหญ่เรียกว่า สระเพลง
ส่วนด้านทิศตะวันตกมีสระโบสถ์ ด้านทิศใต้ พบร่องรอยของบาราย
(สระน้ำ) ขนาดใหญ่อยู่ฟากทิศใต้ของลำน้ำเค็ม
ซึ่งเป็นสาขาของแม่น้ำมูล สำหรับด้านทิศเหนือริมลำน้ำเค็ม
พบโบราณสถานท่านางสระผม สันนิษฐานว่า เป็นท่าเรือสมัยโบราณ
สำหรับผู้เดินทางเข้าสู่เมืองพิมายโดยทางเรือ
|
|
รูปท้าวพรหมทัต
ซึ่งเชื่อกันว่าเป็นพระรูปเหมือนของพระเจ้าชัยวรมันที่ ๗
แกะสลักจากหินทราย พบที่ปรางค์พรหมทัต
ภายในบริเวณปราสาทหินพิมาย อุทยานประวัติศาสตร์พิมาย |
ด้านทิศใต้นอกเมืองพิมายมีโบราณสถานกุฏิ
ฤาษี ซึ่งเป็นอโรคยาศาล (โรงพยาบาล)
สร้างขึ้นในสมัยพระเจ้าชัยวรมันที่ ๗ เมื่อพุทธศตวรรษที่ ๑๘
นอกจากนี้ ยังพบแนวคันดิน ที่เชื่อว่า เป็นแนวถนนโบราณ
และสระช่องแมวซึ่งเป็นสระโบราณ ปรากฏอยู่ด้วย
ภายในเมืองพิมายมีสระน้ำโบราณ ๓ แห่ง คือ สระแก้ว สระพรุ่ง
และสระขวัญ
ด้านทิศตะวันออกเฉียงใต้ของปราสาทหินพิมายมีโบราณสถานเรียกว่า
ปรางค์พรหมทัต ลักษณะเป็นเจดีย์ก่อด้วยอิฐ
สร้างอยู่บนเนินดินขนาดใหญ่ อาจเป็นโบราณสถาน ที่สร้างในสมัยหลัง
โดยรื้อเอาอิฐจากโบราณสถานแห่งอื่น
มาสร้างเป็นเจดีย์บนเนินดินก็เป็นได้ |
โคปุระทางเข้าด้านทิศตะวันออก
อุทยานประวัติศาสตร์พิมาย |
ปราสาทหินพิมายสร้างอยู่ในเมืองพิมายค่อนไปทางด้านทิศเหนือ
เป็นพุทธสถานในลัทธิมหายาน (นิกายวัชรยาน)
ตัวโบราณสถานหันหน้าไปทางทิศใต้
ผิดกับโบราณสถานแห่งอื่นซึ่งได้รับอิทธิพลศิลปะแบบเขมร
ที่หันหน้าไปทางทิศตะวันออก
อุทยานประวัติศาสตร์พิมายถือได้ว่า
เป็นโบราณสถานเนื่องในอิทธิพลศิลปะเขมรที่สำคัญ
และใหญ่ที่สุดในประเทศไทย เป็นแหล่งรวบรวมความรู้ในด้านต่างๆ
ไว้ให้ศึกษา ที่ควรจะช่วยกันอนุรักษ์ให้คงอยู่สืบไป |
