สารานุกรมไทยสำหรับเยาวชนฯ / เล่มที่ ๔ / เรื่องที่ ๘ การศาสนา / ศาสนาพราหมณ์

ศาสนาพราหมณ์ ศาสนาพราหมณ์เกิดในอินเดียก่อนพุทธศาสนาประมาณ ๑,๐๐๐ ปีขึ้นไป ศาสนานี้แบ่งชนชาติอินเดียออกเป็น ๔ วรรณะ ได้แก่ พราหมณ์ กษัตริย์ แพศย์ ศูทร พราหมณ์ มีหน้าที่เป็นครูอาจารย์ เป็นปราชญ์ ซึ่งเปรียบเสมือนศีรษะที่เป็นบ่อเกิดความคิดสติปัญญา กษัตริย์มีหน้าที่ปกครองป้องกันประเทศ เปรียบเสมือนอก ซึ่งเป็นบ่อเกิดแห่งกำลัง คือ กำลังแห่งสังคม แพศย์ หมายถึง พวกพ่อค้า ชาวไร่ ชาวนา เปรียบเสมือนขา ซึ่งเป็นส่วนที่ทรงร่างกายไว้ พวกนี้ควบคุมการเศรษฐกิจของชาติไว้ในกำมือ และศูทร หมายถึง ผู้ทำสังคมให้เคลื่อนที่ก้าวหน้าในการงานทั้งปวง ซึ่งเปรียบเสมือนเท้า
	โดยเหตุที่พราหมณ์มีหน้าที่เป็นครู อาจารย์ ความรู้ที่ได้รับจากพราหมณ์ จึงเรียกว่า ศาสนาพราหมณ์ ศาสนานี้ไม่มีศาสดาผู้ให้กำเนิดเหมือนพระพุทธศาสนา หรือคริสต์ศาสนา แต่ถือเทพเจ้าเป็นที่เคารพสักการะ ๓ องค์ด้วยกัน คือ พระพรหม พระนารายณ์ และพระอิศวร
พราหมณ์มีหน้าที่สั่งสอนศิลปวิทยา ทำพิธีกรรมต่างๆ และเป็นผู้รับทักษิณา คือ เมื่อมีผู้ให้สิ่งของแก่คนตายซึ่งเรียกว่า บรรพบุรุษ พราหมณ์เป็นผู้รับสิ่งของนั้น และต้อง ทำตามพิธี ถือว่าบรรพบุรุษได้ของนั้นแล้ว ผู้ที่มิใช่พราหมณ์สอนใครไม่ได้ รับทักษิณาไม่ได้ เด็กในวรรณะพราหมณ์ กษัตริย์ และแพศย์ จะต้องไปเข้าโรงเรียนพราหมณ์ ก่อนรับการศึกษา พราหมณ์จะเสกมนตร์ลงที่ตัวเด็กนักเรียน และเอาด้ายสายสิญจน์ คล้องคอเฉวียงบ่าให้ เสร็จพิธีแล้วจึงเริ่มศึกษาได้ ด้ายสายสิญจน์นี้ พราหมณ์ไทยเรียก สายธุรำ พราหมณ์ฮินดูเรียก ยัชโญปวีต

ต่อมา ศาสนาพราหมณ์ของชาวอินเดียปัจจุบันนี้เปลี่ยนชื่อมาเรียกว่า ศาสนาฮินดู ทั้งนี้ ก็เพราะว่า เมื่อศาสนาขยายตัวกว้างขวางออกไป ก็มีความแปรปรวนไปบ้างเป็นธรรมดา เกิดมีลัทธิประเพณีแปลกๆ ขึ้น แต่ชาวฮินดูก็คงนับถือพระเวท พระคัมภีร์อื่นๆ อย่างเดียวกับพวกพราหมณ์เดิมเหมือนกัน	เทพเจ้าต่างๆ ในโบสถ์พราหมณ์
คัมภีร์พระเวทของศาสนาพราหมณ์นั้น เดิมมีเพียง ๓ พระเวท หรือที่เรียกกันว่า ไตรเพท อันได้แก่ (๑) ฤคเวท กล่าวถึงเทพและชื่อของเทพทั้งหลาย (๒) ยชุรเวท กล่าวถึงการบูชาและวิธีบูชาต่างๆ (๓) สามเวท กล่าวถึงคำสวดบูชาและสรรเสริญเทพ ทั้งหลาย ต่อมาได้เพิ่มเข้ามาอีกเวทหนึ่ง คือ อาถรรพเวท กล่าวถึงมนตร์หรือเคล็ดลับ ที่ทำให้เกิดความเจริญ ความเสื่อม ทำให้เขารัก ทำให้เขาฉิบหาย หรือตายได้

พราหมณ์กำลังประกอบพิธี

ในประเทศไทย ลัทธิศาสนาพราหมณ์ได้มีปะปนอยู่ในคำสั่งสอนของพระพุทธศาสนา ชาวพุทธส่วนใหญ่นอกจากจะยึดพระพุทธเจ้าเป็นที่พึ่งแล้วบางพวกยังนับถือเทพดา และพระพรหมต่างๆ ตามคติศาสนาพราหมณ์อีกด้วย งานส่วนใหญ่ของพราหมณ์ในประเทศ ไทย ก็คือการประกอบพระราชพิธีและรัฐพิธีต่างๆ เช่น พระราชพิธีฉัตรมงคล พระราชพิธีจรดพระนังคัลแรกนาขวัญ และรัฐพิธีตรุษสงกรานต์ เป็นต้น ปัจจุบันนี้ มีพระราชครูวามเทพมุนี เป็นประธานมีสำนักงานตั้งอยู่ ณ เทวสถาน ข้างเสาชิงช้า กรุงเทพมหานคร ซึ่งคนทั่วๆ ไปเรียกว่า โบสถ์พราหมณ์ และมีคณาจารย์พราหมณ์อีก ๑๕ คน เป็นผู้ร่วมประกอบศาสนกิจ ในประเทศไทยมีผู้นับถือศาสนาพราหมณ์หรือฮินดูไม่ถึง ๔,๐๐๐ คน เมื่อคิดเป็นร้อยละก็ต่ำกว่า ๐.๐๑% ของพลเมืองของประเทศ