วิธีการง่ายๆ ที่เราใช้ช่วยในการคิดเลข คือ การนับนิ้วมือ หรือใช้ก้อนหินเล็กๆ แทนจำนวนสิ่งของที่เราต้องการบวกหรือลบเลข วิธีที่ดีกว่านี้ คือ ใช้ลูกคิดเข้าช่วย ตามวิธีสมัยใหม่ เราใช้เครื่องคอมพิวเตอร์เข้าช่วยคิด ปัจจุบันนี้ ได้มีการประดิษฐ์เครื่องช่วยในการเก็บและประมวลผลข้อมูล เก็บทะเบียนบ้าน ทำบัญชี ออกใบสั่งของ ทำใบเสร็จรับเงิน ตลอดจนสามารถใช้ในการศึกษาวิจัยวิทยาศาสตร์ วิศวกรรม อุตสาหกรรม การแพทย์ การเกษตร เป็นต้น
ส่วนประกอบใหญ่ๆ ของเครื่องคอมพิวเตอร์แบ่งออกได้เป็น ๕ ส่วน คือ
- ส่วนรับข้อมูล
- ส่วนความจำ
- ส่วนคำนวณ
- ส่วนควบคุม
- ส่วนแสดงผล
เมื่อเราป้อนข้อมูล และชุดคำสั่ง เข้าเครื่องคอมพิวเตอร์ เครื่องจะนำข้อมูล และชุดคำสั่ง ไปเก็บไว้ในส่วนความจำ ส่วนควบคุมจะทำหน้าที่อ่านคำสั่งจากส่วนความจำ และนำมาสร้างสัญญาณ เพื่อให้ส่วนคำนวณใช้ในการคิดคำนวณเลข ผลลัพธ์ของการคำนวณจะถูกส่งไปเก็บไว้ในส่วนความจำ พร้อมที่จะส่งไปยังส่วนแสดงผลตามคำสั่ง
เด็กนับนิ้วมือเพื่อช่วยในการคิดเลข
ส่วนคำนวณทำหน้าที่ในการ บวก ลบ คูณ หาร และทำหน้าที่เปรียบเทียบค่าของข้อมูล โดยอาศัยหลักทางอิเล็กทรอนิกส์
ส่วนควบคุมจะทำหน้าที่ควบคุมให้เครื่องคอมพิวเตอร์ ทำงานตามขั้นตอนคำสั่งต่างๆ ให้ถูกต้อง ส่วนควบคุมจะทำงานเป็นสองจังหวะ คือ รับคำสั่ง และปฏิบัติตามคำสั่งนั้น
ส่วนความจำทำหน้าที่เก็บข้อมูล และคำสั่ง มีการประดิษฐ์ส่วนความจำขึ้นหลายชนิด และหลายแบบ เช่น แกนแม่เหล็ก ฟิล์มแม่เหล็ก วงจรเบ็ดเสร็จชนิดใหญ่ เป็นต้น ในปัจจุบัน ได้มีการค้นคว้าพัฒนา ส่วนความจำแบบวงจรเบ็ดเตล็ดชนิดใหญ่ขึ้นมากมาย เช่น รอม แรม พรอม อีพรอม เป็นต้น
ไมโครคอมพิวเตอร์ชนิดแผ่นเดี่ยว ประกอบด้วย ไมโครโพรเซสเซอร์ขนาด ๑๖ บิต หน่วยความจำ แป้นพิมพ์ตัวเลข และหน่วยแสดงผลแบบตัวเลข ภาควิชาวิศวกรรมคอมพิวเตอร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย เป็นผู้ประดิษฐ์ เพื่อใช้ประกอบการเรียนการสอน
โดยใช้เทคนิคสมัยใหม่ มีการประดิษฐ์ส่วนคำนวณ และส่วนควบคุม ที่เรียกว่า ส่วนควบคุมกลาง หรือซีพียู ให้เป็นวงจรอิเล็กทรอนิกส์ที่มีขนาดเล็กมาก เรียกว่า ไมโครโพรเซสเซอร์ มีประโยชน์มาก สามารถใช้ประดิษฐ์เครื่องคอมพิวเตอร์ให้เล็กลง เรียกว่า ไมโครคอมพิวเตอร์ นอกจากนี้ ไมโครโพรเซสเซอร์ยังสามารถนำไปใช้ประดิษฐ์เครื่องมือเครื่องใช้ และอุปกรณ์ต่างๆ หลายอย่าง
ส่วนรับข้อมูลและส่วนแสดงผล เป็นส่วนที่ทำหน้าที่ให้ผู้ใช้เครื่องสามารถ ติดต่อสื่อสารกับเครื่องคอมพิวเตอร์ โดยการป้อนคำสั่ง และข้อมูล และรับผลงานที่เครื่องคอมพิวเตอร์ ประมวลเสร็จแล้ว โดยผ่านอุปกรณ์ต่างๆ เช่น เครื่องอ่านบัตรคอมพิวเตอร์ เครื่องพิมพ์ เครื่องโทรทัศน์ เครื่องแสดงผลทางจอโทรทัศน์