คำตัก

            คำตักคือ คำตักเตือน เป็นการละเล่นของปักษ์ใต้ เหมือนกับการทำขวัญกล่อมนาค ของภาคกลาง เป็นบทร้อยกรองที่เป็นคติสอนใจ ขับกล่อมเมื่อทำขวัญนาค และแห่นาค แม่เพลงจะว่าเป็นกลอนสดคล้ายๆ กับเพลงบอก โดยลูกคู่ไม่จำกัดจำนวน จะร้องรับ และปรบมือ หรือตีฉิ่งให้จังหวะ อาจมีเครื่องดนตรีอื่นๆ คือ ฉาบ ซอ ปี่ ขลุ่ย ทับยาว ตีเข้าจังหวะด้วย

คำบอก หรือเพลงบอก

            คำบอกเป็นการละเล่นของปักษ์ใต้ สมัยก่อนนิยมเล่นในเทศกาลตรุษสงกรานต์ เป็นการป่าวร้องให้ชาวบ้านทุกคนในละแวกได้ทราบว่า ถึงวันขึ้นปีใหม่แล้ว ปัจจุบันเล่นประชันกันในงานบุญ งานวัด งานนักขัตฤกษ์ หรืองานมงคลของชาวบ้านทั่วไป ตั้งเป็นคณะ เพลงบอกคณะ หนึ่งประกอบด้วยแม่เพลงและลูกคู่ ๓-๔ คน คุณสมบัติของแม่เพลงต้องเฉียบแหลม เก่งใน ทางกลอน

ชนวัว

            เป็นกีฬาพื้นเมืองของภาคใต้ แข่งเพื่อความ สนุกสนาน จะทำเป็นสนามชนวัว โดยใช้ลานดินกว้าง ล้อมคอกไว้ เมื่อเจ้าของปล่อยวัวพ้นคอก วัวทั้งสองจะตรงรี่เข้าปะทะ และใช้เขาเสยเกยเขา ขาทั้งสี่ยืนหยัดสู้อย่างไม่ยอมถอย ส่วนคนดูรายล้อมกันแน่นขนัด วัวจะเป็นวัวกระทิง รูปร่างบึกบึนกำยำ เขา หัว ตัว และขาหน้า ต้องแข็งแรง เมื่อวิ่งเข้าปะทะหัวชนหัว เสียง สนั่น ต่างไม่ยอมถอย ชนกันจนกว่าฝ่ายใด ฝ่ายหนึ่งจะหมดแรง ปัจจุบันมักจะเล่นเป็น การพนัน

เซิ้ง

            การละเล่นพื้นเมืองของชาวไทยภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เป็นการร่ายรำหมู่ ทั้งหมู่หญิงล้วน ชายล้วน และผสมทั้งหญิงชาย เซิ้งเป็นคู่ ตั้งแต่ ๓-๕ คู่ เครื่องดนตรีประกอบการเล่น ได้แก่ แกร๊ป โหม่ง กลองแตะ และกลองยาว ลีลาของการเซิ้งต้องกระฉับกระเฉง แคล่วคล่อง ว่องไว ทั้งนี้เพื่อมุ่งความสนุกสนานเพลิดเพลิน และผ่อนคลายความเหน็ดเหนื่อยเมื่อยล้าจาก การตรากตรำทำงาน กระบวนการเล่นเซิ้งจะนำ สภาพการดำรงชีวิตมาดัดแปลง  "เซิ้งสวิง" เป็นลีลาท่ารำ เช่น นำลักษณะการจับปลา โดยใช้สวิงมาประดิษฐ์เป็นลีลาการเล่น นำเอาอากัปกิริยาของหญิงสาวชาวบ้าน ที่นำอาหารใส่กระติบข้าวไปส่งสามีและญาติ ที่กลางไร่กลางนามาประดิษฐ์เป็น ลีลาท่า "เซิ้งกระติบข้าว" หรือนำการออกไปตีรังมดบนต้นไม้ เพื่อนำมาประกอบอาหาร มาประดิษฐ์เป็น "เซิ้งแหย่ไข่มดแดง"

            ปัจจุบันเซิ้งได้วิวัฒนาการตามยุคสมัย มีการคิดท่าเซิ้งใหม่ๆ ขึ้นอีกมาก เรียกชื่อแตกต่างกัน ตามลักษณะของการเลียนแบบสภาพวัฒนธรรม ที่มีอยู่ในพื้นเมืองนั้นเป็นหลัก เช่น เซิ้งโปง เซิ้งกระหยัง เซิ้งบั้งไฟ เซิ้งสุ่ม ฯลฯ และไม่ว่าจะคิดท่าเซิ้งใดๆ ขึ้น ลักษณะของเซิ้งก็จะบ่งบอกถึงเอกลักษณ์ไว้ในลีลาการเต้น ท่าเดิมไม่แตกต่างไปเลย

เดินไม้สูง

            การละเล่นของภาคเหนือ และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ เรียกว่า เดินขาโกกเกก มักใช้ไม้ไผ่เป็นไม้ค้ำ มีง่ามสองอัน สำหรับยืนเหยียบ เพื่อใช้เดินต่างเท้า เวลาเดินมีเสียงดัง ก้าวจะยาว มักใช้แข่งเรื่องความเร็ว

เถิดเทิงหรือการละเล่นเทิ้งบ้องกลองยาว

            ประเพณีการเล่นเถิดเทิง หรือการละเล่นเทิ้งบ้องกลองยาว สันนิษฐานว่า เป็นของพม่า เล่นมาก่อน ตั้งแต่ครั้งทำสงครามสมัยกรุงธนบุรี เครื่องประกอบการเล่นคือ กลองยาว กรับ ฉาบ และโหม่ง ผู้เล่นแต่งตัวเลียนแบบเครื่องแต่งกายพม่า หรือจะให้สวยงามตามความพอใจก็ได้ ใส่ เสื้อแขนกว้างและยาวถึงข้อมือ นุ่งโสร่งตา มีผ้า โพกศีรษะ ผู้ตีกลองยาวบาทพวกตีหกหัวหกก้น แลบลิ้นปลิ้นตา กลอกหน้า ยักคิ้วยักคอไปพลาง ผู้ตีกลองจะต้องแสดงความสามารถในการตีกลอง ด้วยท่าต่างๆ เช่น ถองหน้ากลองด้วยศอก โขกด้วยคาง กระทุ้งด้วยเข่า โหม่งด้วยหัว และ ด้วยลีลาท่าทางต่างๆ ที่จะทำให้กลองยาวดังขึ้น ได้ บางครั้งจะขะมุกขะมอมไปทั้งตัว เป็นที่ สนุกสนานมาก คนดูที่นึกสนุกจะเข้าร่วมวงก็ได้ ที่เรียกว่า "เทิ้งบ้อง" นั้น คงจะมาจากเสียง กลองยาว ที่เริ่มด้วยจังหวะ "เถิด-เทิง-บ้อง, บ้องเทิงบ้อง ฯลฯ" เลยเรียกว่า เถิดเทิง หรือ เทิ้งบ้องกลองยาว ควบกันไป เพื่อให้แตกต่าง จากกลองอย่างอื่น เป็นประเพณีการเล่นในภาค กลาง นิยมเล่นในเวลาตรุษสงกรานต์ หรืองาน แห่แหน ซึ่งต้องเดินเคลื่อนขบวน พอถึงที่ใด เห็นมีลานกว้างหรือเป็นที่เหมาะก็หยุดตั้งวงเล่น และรำกันเสียพักหนึ่ง เคลื่อนไปหยุดเล่นไปสลับ กัน

โปงลาง

            เป็นเครื่องดนตรีของชาวจังหวัดกาฬสินธุ์ วิวัฒนาการมาจากเกราะหรือขอลอ ตีเพื่อให้เกิดเสียงดัง โปง หมายถึง เสียงของโปง ลาง หมายถึง สัญญาณบอกลางดี หรือลางแห่งความรื่นเริง โปงลาง จึงหมายถึง เครื่องดนตรีที่ มีเสียงแห่งลางดี ทำด้วยไม้เนื้อแข็ง เรียงร้อย กัน ๑๒ ท่อน ใช้แขวนเวลาตี การบรรเลงใช้ คน ๒ คน ตีเข้าจังหวะเร็ว รุกเร้าด้วยความ สนุกสนาน มักจะเล่นเข้าวงกัน

แปดบท

            เป็นการละเล่นของภาคใต้ เป็นชื่อฉันทลักษณ์ร้อยกรองของคำกลอน สมัยก่อนนิยมเล่น เพื่อแสดงความสามารถโต้ตอบกันในเชิงกลอน ระหว่างชายและชายด้วยกัน หรือชายกับหญิง ประฝีปาก หรือปฏิภาณโวหาร เพื่อความเป็นเลิศ นักเลงที่เล่นแปดบท จะโต้ตอบกันทันที เมื่อได้พบปะกัน โดยไม่เลือกสถานที่ ผู้ขับแปดบทที่ จะให้คติเตือนใจในงานต่างๆ มักจะเขียนติดไว้ตาม ศาลา ต้นไม้ บ่อนชนไก่ ฯลฯ เป็นเครื่อง เตือนสติได้

เพลงนา

            เพลงพื้นเมืองภาคใต้ เพลงนาเป็นการเล่นกลอนโต้ตอบกันระหว่างชายหญิง มักเล่นในเวลาทำนา เช่นเดียวกับเพลงปฏิพากย์ในภาคกลาง และในเทศกาลงานมงคลทั่วไป เป็นบทที่สื่อความรัก เกี้ยวพาราสี ต้นเสียงเรียกว่า "แม่เพลง" จะเป็นผู้ร้องนำ ซึ่งต้องมีปฏิภาณไหวพริบ และคารมคมคาย กลุ่มเสริมเรียกว่า "ท้ายไฟ" ทำหน้าที่คล้ายลูกคู่ ร้องไปพร้อมๆ กับแม่เพลง เพื่อให้ท่วงทำนองน่าฟังยิ่งขึ้น แบบแผนการเล่น เริ่มด้วยบทบูชาสิ่งศักดิ์สิทธิ์ เรียกว่า เกริ่นหน้าบท แล้วเข้าเรื่อง คือ ชมโฉม ขอผูกรัก เป็นต้น

เพลงเรือ

            เพลงพื้นเมืองภาคใต้ ทำนองเป็นกลอน เพลงสำหรับให้จังหวะในการพายเรือ นิยมเล่นกันในฤดูน้ำหลากอย่างเรือภาคกลาง เช่น ใน พิธีชักพระ ปัจจุบันห่างหาย และหาดูได้ยาก