ธรรมบาลตอบปัญหาท้าวกบิลพรหม

            ท้าวกบิลพรหมนั้นได้ยินกิตติศัพท์ความสามารถของธรรมบาล จึงลงมาทดสอบถามปัญหา ๓ ข้อโดยมีสัญญาต่อกันว่า ภายในเวลา ๗ วัน ถ้าธรรมบาลตอบปัญหาไม่ได้ก็จะถูกตัดศีรษะ หากตอบได้ ท้าวกบิลพรหมก็จะตัดเศียรตนให้เช่นเดียวกัน ปัญหานั้นถามว่า มนุษย์ทั้งหลาย ในเวลาเช้า กลางวัน เย็น แต่ละเวลานั้น ศรีอยู่ที่ใด ธรรมบาลพิจารณาปัญหาอยู่จนเวลาผ่านไป ๖ วันแล้ว ยังหาคำตอบแก้ปัญหาไม่ได้ รู้สึกท้อใจคิดหนี จึงออกจากบ้านไปนอนที่ใต้ต้นตาลคู่หนึ่ง บังเอิญขณะนั้น มีนกอินทรีผัวเมีย อาศัยอยู่บนต้นตาล กำลังปรึกษากันว่า วันรุ่งขึ้นจะไปหาอาหารทางทิศใด นกอินทรีผัวก็ดำริว่า พรุ่งนี้ธรรมบาลต้องตอบปัญหาท้าวกบิลพรหม แต่ธรรมบาลยังแก้ปัญหาไม่ได้ คงต้องถูกตัดศีรษะแน่นอน ดังนั้นวันพรุ่งนี้ เราคงได้กินเนื้อมนุษย์เป็นอาหาร นกอินทรีเมียก็ถามว่า ปัญหาที่ท้าวกบิลพรหมถามธรรมบาล ท่านตอบได้หรือ นกอินทรีผัวจึงแก้ปัญหาให้ฟังว่า ข้อหนึ่ง เวลาเช้า ศรีอยู่ที่หน้า มนุษย์ทั้งหลายจึงเอาน้ำล้างหน้า ข้อสอง เวลาเที่ยง ศรีอยู่ที่อก มนุษย์ทั้งหลายจึงเอาเครื่องหอมประพรมที่อก ข้อสาม เวลาค่ำ ศรีอยู่ที่เท้า มนุษย์ทั้งหลายจึงเอาน้ำล้างเท้า ธรรมบาลได้ยินเช่นนั้น ก็จำไว้ แล้วกลับมาสู่เรือนตน ครั้นรุ่งขึ้นครบกำหนดนัด ท้าวกบิลพรหมก็มาพบธรรมบาลตามเวลา ธรรมบาลจึงแก้ปัญหา ตามที่นกอินทรีกล่าวไว้ ท้าวกบิลพรหมเป็นฝ่ายแพ้ จึงเรียกธิดาทั้ง ๗ ซึ่งเป็นบาทบริจาริกาพระอินทร์มาพบพร้อมกัน แล้วแจ้งว่า บิดาจะตัดเศียร เพื่อบูชาธรรมบาล แต่เศียรของบิดานี้ ถ้าตั้งไว้ในแผ่นดินก็จะเกิดไฟไหม้ไปทั่วโลก ถ้าทิ้งไปบนอากาศ จะเกิดฝนแล้ง ถ้าทิ้งในมหาสมุทรน้ำก็จะเหือดแห้งไปหมดสิ้น ดังนั้นจึงขอให้ธิดาทั้ง ๗ นำพานมารับเศียร แล้วท้าวกบิลพรหมก็ตัดเศียรตนส่งให้นางทุงษเทวี ธิดาคนแรก นำพานมารองรับเศียรไว้ บรรดาเทพบริวารทั้งหลาย ก็พากันแห่เศียรนั้น ไปประทักษิณเวียนรอบเขาพระสุเมรุ จากนั้นก็อัญเชิญขึ้นประดิษฐานในมณฑป ณ ถ้ำคันธธุลี เขาไกรลาส พร้อมทั้งกระทำบูชาด้วยเครื่องทิพย์ต่างๆ พระวิสสุกรรมก็เนรมิตโรงแก้ว ๗ ประการ ชื่อ ภควดี ให้เทพธิดาทั้งหลายนั่ง ส่วนเทพบุตรก็พากันนำเถาฉมุนาคไปล้างในสระ ๗ ครั้ง แล้วแจกกันนำมาบูชาโดยถ้วนหน้า เมื่อครบกำหนด ๓๖๕ วัน ถึงวารดิถีเถลิงศกขึ้นปีใหม่ นางเทพธิดา ผู้เป็นบุตรท้าวกบิลพรหม ก็ผลัดกันมาอัญเชิญเศียรท้าวกบิลพรหมออกแห่ พร้อมด้วยเทพบริวาร โดยเวียนรอบเขาพระสุเมรุ แล้วนำเข้าประดิษฐานไว้ ณ ถ้ำคันธธุลีตามเดิม วันที่นำเศียรของท้าวกบิลพรหมออกแห่นั้น จะตรงกับวันที่พระอาทิตย์โคจรเข้าสู่ราศีเมษ คือ วันมหาสงกรานต์ นั่นเอง และนางเทพธิดาทั้ง ๗ นั้นก็คือ นางสงกรานต์ ซึ่งขณะอัญเชิญเศียรท้าวกบิลพรหมก็จะมีอิริยาบถที่แตกต่างกันตามกำหนดเวลา ที่พระอาทิตย์โคจร ซึ่งมีอยู่ ๔ เวลา คือ