๓. เมื่อเด็กหลับสนิทเป็นเวลานาน ผู้ใหญ่ที่เลี้ยงก็จะสามารถทำงานอื่นๆ ได้โดยสะดวก

            ๔. ในขณะร้องเพลงกล่อมเด็ก ผู้ใหญ่ก็ได้ผ่อนคลายจากเสียงเพลงที่ร้องกล่อมเด็กไปด้วย บทเพลงกล่อมเด็กบางเพลงแต่งขึ้น จากเรื่องราวในนิทาน ตำนาน หรือเรื่องจริงที่เกิดขึ้นในสังคม เมื่อนำมาร้องกล่อมเด็กก็ยังเป็นการสร้างความเพลิดเพลินใจ ให้แก่สมาชิกในบ้าน หรือเพื่อนบ้านที่ได้ฟังด้วย

พ่อแม่สมัยใหม่ใช้สื่อดิจิทัลเข้ามาช่วยในการเลี้ยงลูก

            ๕. เพลงกล่อมเด็กส่วนใหญ่มีถ้อยคำเรียกขาน และบอกกล่าว ถึงความรัก ความห่วงใย ความเอ็นดู และความปรารถนาดีต่อเด็ก ทำนองที่ร้องกล่อมก็มีน้ำเสียงอ่อนโยนปลอบประโลม ทำให้เด็กได้รับรู้ ถึงความรักของผู้ใหญ่ ปลูกฝังสายสัมพันธ์ในหมู่เครือญาติ สร้างความผูกพันใกล้ชิดกับญาติผู้ใหญ่

            ๖. เพลงกล่อมเด็ก เพลงปลอบเด็ก และเพลงร้องเล่นเด็ก แต่งขึ้นโดยใช้คำสั้นๆ ง่ายๆ เป็นคำพื้นฐานเกี่ยวกับร่างกาย และธรรมชาติรอบตัว คำร้องเหล่านี้เมื่อเด็กได้ฟังบ่อยๆ จะช่วยส่งเสริมพัฒนาการทางภาษา ด้านการฟัง การพูดออกเสียง และเรียนรู้คำเรียกสิ่งต่างๆ ที่อยู่ในชีวิตประจำวัน นอกจากนี้ยังได้ซึมทราบความเป็น "คนเจ้าบทเจ้ากลอน" ที่เป็นเอกลักษณ์ ของคนไทยจากคำสัมผัสคล้องจองที่มีในเนื้อเพลงด้วย

ห้องสมุดดนตรีทูลกระหม่อมสิรินธร ที่หอสมุดแห่งชาติ กรุงเทพฯ

            ๗. เนื้อหาของเพลงกล่อมเด็กหลายบท มักสอดแทรกคติเตือนใจ คำสั่งสอนต่างๆ เช่น การรักนวลสงวนตัวของผู้หญิง การรักษาความสะอาด การใช้ชีวิตครอบครัว ความขยันขันแข็ง บอกเล่าตัวอย่างพฤติกรรมที่ไม่เหมาะสม ผลของการทำกรรมชั่ว ทำให้ผู้ที่ได้ฟังซึ่งอาจเป็นเด็กโต หนุ่มสาวหรือชาวบ้านในชุมชนได้ข้อคิดและตระหนักถึงการประพฤติปฏิบัติตนให้เหมาะสม และพยายามเป็นคนดีของสังคม

ห้องสมุดดนตรีทูลกระหม่อมสิรินธร ที่หอสมุดแห่งชาติ กรุงเทพฯ

            ต่อมาสังคมไทยเปลี่ยนจากสังคมเกษตรกรรมเป็นสังคมอุตสาหกรรม ชีวิตแบบสังคมชนบทก็ค่อยๆ ลดลง กลายเป็นสังคมเมืองขยายตัวเพิ่มขึ้นมาแทนที่ เพลงกล่อมเด็กที่เคยแพร่หลายในวิถีชีวิตของคนไทยก็ลดบทบาทลงเช่นกัน ด้วยเหตุปัจจัยหลายประการ นับตั้งแต่ครอบครัวที่มีสมาชิก ๓ รุ่น (ปู่ย่า/ตายาย พ่อแม่ ลูก/หลาน) อยู่ร่วมกัน เปลี่ยนแปลงเป็นครอบครัวขนาดเล็กที่มีเพียง ๒-๓ คน พ่อแม่ลูก คนหนุ่มสาวเลิกประกอบอาชีพทางด้านเกษตรกรรม ย้ายถิ่นฐานเข้าสู่เมืองหลวงหรือเมืองใหญ่ ครอบครัวของคนรุ่นใหม่นี้ พ่อแม่ต้องทำงานนอกบ้าน เช่น งานในโรงงาน บริษัท ห้างสรรพสินค้า ร้านอาหาร หรือการรับจ้างอื่นๆ เมื่อมีลูกก็ไม่มีเวลาพอที่จะเลี้ยงเองได้ ต้องส่งไปที่สถานรับเลี้ยงเด็กเล็ก หรือจ้างพี่เลี้ยงมาดูแล ผู้ที่มีหน้าที่เลี้ยงเด็กก็มักเปิดเครื่องรับวิทยุ โทรทัศน์หรือเครื่องเล่นแถบเสียง เพื่อฟังเพลงจากนักร้องร่วมสมัยที่ตนชื่นชอบ และร้องกล่อมเด็กไปด้วย

ห้องสมุดดนตรีสมเด็จพระเทพรัตน์ ที่มหาวิทยาลัยมหิดล ศาลายา จังหวัดนครปฐม

            เมื่อสังคมไทยเจริญก้าวหน้ามากขึ้น และเปลี่ยนแปลงอย่างไม่หยุดยั้ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งด้านเทคโนโลยีสารสนเทศ ทำให้การติดต่อสื่อสาร รับรู้และแลกเปลี่ยนข้อมูลข่าวสาร ตลอดจนความบันเทิงต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นการฟังเพลง ดูภาพยนตร์ หรือละคร ก็ทำได้สะดวกรวดเร็วด้วยเครื่องมืออุปกรณ์ในยุคดิจิทัลผ่านช่องทางของโลกออนไลน์ ในการเลี้ยงเด็กนั้น พ่อแม่ หรือผู้ที่มีหน้าที่เลี้ยงเด็กนิยมเปิดเพลงบรรเลงแทนการร้องเพลงกล่อมเด็ก บางคนก็หาแผ่นซีดีรอมเพลงเด็ก นิทานสำหรับเด็ก มาเปิดให้เด็กฟัง ตามที่ผู้จำหน่ายมีการโฆษณาชวนเชื่อว่าจะช่วยส่งเสริมพัฒนาการให้แก่เด็กได้ ดังนั้น เพลงกล่อมเด็กของไทย จึงเลือนหายไปจากวิถีชีวิตของครอบครัวไทยในเมืองใหญ่ และได้เปลี่ยนบทบาทมาเป็นที่รู้จักในฐานะ "องค์ความรู้" หรือ "มรดกวัฒนธรรมของชาติ" ที่มีคุณค่าและควรอนุรักษ์ไว้

ห้องสมุดดนตรีสมเด็จพระเทพรัตน์ ที่มหาวิทยาลัยมหิดล ศาลายา จังหวัดนครปฐม

            ปัจจุบัน เราเพียงพิมพ์คำสืบค้นว่า "เพลงกล่อมเด็ก" ในระบบอินเทอร์เน็ต หรือฐานข้อมูลของห้องสมุดและแหล่งเรียนรู้ต่างๆ ก็จะได้ข้อมูลความรู้เกี่ยวกับเพลงกล่อมเด็ก และสามารถจะรู้รายชื่อหนังสือ งานวิจัย วิทยานิพนธ์ที่เกี่ยวข้องได้ หากต้องการฟังเพลงกล่อมเด็ก ก็มีไฟล์เพลงให้บรรจุลง (ดาวน์โหลด) หรืออาจใช้บริการฟังจากโสตทัศนวัสดุ ในแหล่งเรียนรู้หลายแห่ง เช่น ห้องสมุดดนตรีทูลกระหม่อมสิรินธร ที่หอสมุดแห่งชาติ ห้องสมุดของศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร (องค์การมหาชน) นอกจากนี้ สถาบันวิจัยภาษาและวัฒนธรรมเอเชีย มหาวิทยาลัยมหิดล ศาลายา จังหวัดนครปฐม จะจัดประกวดเพลงกล่อมลูก ๔ ภาค เป็นประจำทุกปีต่อเนื่องกันมากว่า ๒๐ ปีแล้ว โดยส่วนใหญ่เป็นเพลงที่บันทึกขึ้นใหม่ จากความทรงจำของผู้สูงอายุที่เคยร้อง หรือเป็นผู้ร้องที่ฝึกหัดมาจากผู้สูงอายุ นอกจากบางบทเพลงที่นักวิจัยได้ไปเก็บข้อมูล และบันทึกเสียงผู้สูงอายุในหมู่บ้านตามชนบทที่ยังใช้ร้องกล่อมหลานในวิถีชีวิตจริง ดังนั้น มีบางคนโชคดีที่ได้รับการเลี้ยงดู และเติบโตในต่างจังหวัด ซึ่งเป็นสังคมชนบทที่มีความใกล้ชิดกับญาติผู้ใหญ่และเมื่อเป็นผู้ใหญ่ ก็ยังไม่ลืมเนื้อร้อง ของเพลงกล่อมเด็ก อย่างไรก็ดี เมื่อวันเวลาผ่านไป ผู้ใหญ่เหล่านั้นก็ย่อมแก่เฒ่าและตายจากไป เพลงกล่อมเด็ก ก็จะมีผู้ร้องได้น้อยลงเรื่อยๆ จนในที่สุดเพลงกล่อมเด็กก็จะเป็นเพียงตำนานให้กล่าวขวัญถึงว่า เป็นเพลงพื้นบ้าน ที่ใช้ในการเลี้ยงดูเด็กเท่านั้น