โรคที่เกิดจากอันตรายจากสารเคมี 

            สารเคมีที่เกิดขึ้นโดยธรรมชาติ และที่มนุษย์ผลิตขึ้นในยุคอุตสาหกรรมนี้มีเพิ่มขึ้นมากมายนับพันนับหมื่นชนิด ที่เป็นประโยชน์ก็มีมาก ที่เป็นอันตรายต่อร่างกายก็มีไม่น้อย อันตรายจากสารเคมีเกิดขึ้นได้ทั้งการสัมผัส การสูดหายใจ และการกินตลอดจนกระทั่งการฉีดเข้าสู่ร่างกาย อันตรายต่อร่างกายจะรุนแรงเพียงใดขึ้นอยู่กับ ชนิด ปริมาณ ทางเข้าสู่ร่างกาย และตำแหน่งหรืออวัยวะของร่างกายที่สัมผัสของสารเคมีนั้นๆ และบางครั้งก็ขึ้นอยู่กับภาวะของร่างกาย ซึ่งมีภูมิแพ้ต่อสารเคมีนั้นๆ ด้วย

            อันตรายอาจเกิดขึ้นเฉพาะที่ที่สัมผัส เช่น ผิวหนังที่ถูกกรดหรือด่างอย่างแรงก็จะพองหรือไหม้ ถ้ากินกรดหรือด่างแรงๆ ลงไป หลอดอาหาร และกระเพาะอาหารก็จะเกิดเป็นแผลขึ้น ถ้าไม่ตายเสียก่อนเมื่อแผลหายก็จะเกิดเป็นแผลเป็น แล้วหดตัว ทำให้หลอดอาหารตีบ กลืนอาหารได้ไม่สะดวก เป็นต้น เครื่องสำอาง ยาบางชนิด ผงซักฟอกบางอย่าง หรือสารเคมีบางชนิดที่ใช้ในงานอุตสาหกรรม เมื่อสัมผัสกับผิวหนัง หลายคนอาจไม่เป็นอะไร แต่ในคนที่แพ้ก็อาจเกิดเป็นโรคผิวหนัง ผื่นคัน แตกมีน้ำเหลืองไหลได้ สารเคมีที่เป็นก๊าซหรือไอระเหย เช่น แอมโมเนีย ฟอร์มาลิน เมื่อสูดหายใจเข้าไปก็ทำให้เกิดการระคายเคือง และการอักเสบ หรือแม้กระทั่งทำให้เกิดการตายของเยื่อบุทางเดินหายใจ และเนื้อปอดก็ได้

            อันตรายจากสารเคมีที่สำคัญ และมีอันตรายมากก็คือ สารเคมีที่เข้าสู่ร่างกายแล้วถูกดูดซึมเข้าสู่กระแสเลือดไปสู่อวัยวะต่างๆ ทั่วร่างกาย แล้วไปทำอันตรายแก่อวัยวะต่างๆ แล้วแต่ว่าอวัยวะนั้นๆ จะได้รับสารเคมีเข้าไปมากน้อยเพียงใด มีความทนทาน และปฏิกิริยาทางเคมีต่อสารนั้นๆ ไปในแนวใดบ้าง สารเคมีที่ทำอันตรายอาจปนเปื้อนอยู่ในอากาศหายใจ เช่น คาร์บอนมอนอกไซด์ สารประกอบของตะกั่วกับไฮโดรคาร์บอนบางชนิด ซึ่งได้จากการเผาไหม้ของเครื่องยนต์จากยานยนต์ต่างๆ และโรงงานอุตสาหกรรม สารประกอบในยาฆ่าแมลงบางชนิด เช่น ดีดีที (DDT) ซึ่งฉีดเป็นละอองฝอยไปในอากาศ สารเคมีบางชนิดก็ปนเปื้อนอยู่ในอาหาร เช่น สารสีผสมอาหารบางชนิดที่เป็นอันตรายต่อร่างกาย สารพวกไนโตรซามีน (nitrosamine) ที่เกิดขึ้นจากปฏิกิริยาทางเคมีของสารที่ใช้รักษาอาหารจำพวกเนื้อสัตว์ ให้เก็บไว้ได้นานๆ เช่น เนื้อเค็ม เนื้อหมักดอง กุนเชียง เป็นต้น ในน้ำดื่มก็อาจมีสารเคมีเป็นอันตรายปนเปื้อนอยู่ เช่น พวกเกลือปรอทจากโรงงานอุตสาหกรรม เมื่อดื่มกินเข้าไปก็เกิดอันตรายต่อร่างกายขึ้น

            สารเคมีบางชนิดที่เป็นอันตรายต่อร่างกาย ทั้งๆ ที่รู้ก็ยังมีผู้เสพเข้าไปด้วยความคึกคะนอง หรือความรู้เท่าไม่ถึงการณ์ จนกระทั่งเสพติดก็มี เช่น เอทิลแอลกอฮอล์ในเหล้าและเบียร์ บุหรี่ ยาเสพติดนานาชนิด เช่น ฝิ่นและเฮโรอีน ซึ่งอาจทำอันตรายต่อร่างกายอย่างรุนแรงปัจจุบันทันด่วน หรือเรื้อรัง และอาจเกิดอันตรายกับอวัยวะต่างๆ ของร่างกายหลายแห่ง เช่น ปอด ตับ สมอง หัวใจ เป็นต้น

            อันตรายอีกชนิดหนึ่งที่เกิดจากยา ซึ่งใช้ประโยชน์ในการรักษาโรค แต่ยาแทบทุกชนิดนอกจากจะให้ประโยชน์ในการรักษาแล้ว ก็ยังมีอันตรายต่อร่างกายด้วย ถ้าใช้ยาไม่ถูกต้อง ไม่ถูกขนาด หรือใช้ในผู้ที่แพ้ยา ก็อาจเกิดอันตรายได้มากบ้างน้อยบ้าง และอาจรุนแรงถึงตายก็ได้

            กลวิธีของการเกิดอันตรายจากสารเคมีนี้ เกิดขึ้นโดยปฏิกิริยาทางเคมีต่อส่วนประกอบของเซลล์ บางครั้งการเปลี่ยนแปลงทางเคมีทำให้เกิดแต่เพียงการขัดข้องในการทำงานทางชีวเคมีของเซลล์ โดยที่ส่วนประกอบ และรูปร่างของเซลล์ไม่เปลี่ยนไปจากปกติเลย เช่น สารพวกไซยาไนด์ (cyanide) ซึ่งเป็นสารพิษที่รุนแรง ก่อให้เกิดปฏิกิริยาทางเคมีขึ้นในเซลล์ ทำให้เซลล์ใช้ออกซิเจนไม่ได้ เป็นเหตุให้ตายอย่างรวดเร็ว โดยที่ยังไม่พบการเปลี่ยนแปลงในเซลล์เลย สารเคมีบางชนิดอาจทำให้ยีนและโครโมโซมผิดปกติไป ทำให้การเจริญเติบโตของเซลล์ผิดปกติ อาจเกิดมีความพิการแต่กำเนิด หรือเกิดเป็นมะเร็งขึ้นก็ได้ สารเคมีบางชนิดก็ไปทำอันตรายต่อส่วนประกอบของเซลล์ส่วนอื่นๆ ทำให้เกิดการเสื่อม การตายของเซลล์ และอาจก่อให้เกิดการอักเสบตามมาในอวัยวะต่างๆ