เนื้องอกของอวัยวะสืบพันธุ์
เนื้องอกชนิดธรรมดาของอวัยวะสืบพันธุ์ ที่พบบ่อย ได้แก่
๑. เนื้องอกของกล้ามเนื้อมดลูก (myoma uteri)
เป็นเนื้องอกของอวัยวะสืบพันธุ์หญิงที่พบบ่อยที่สุด มักพบในผู้ที่มีบุตรน้อย หรือไม่มีบุตร พบมากในวัยเจริญพันธุ์ ผู้ป่วยมักมาพบแพทย์ เนื่องจากมีประจำเดือนออกมากผิดปกติ หรือคลำได้ก้อนในท้อง แต่บางราย อาจไม่มีอาการแต่อย่างใด
การรักษาขึ้นกับขนาดของเนื้องอก อายุ ความต้องการมีบุตร และอาการของผู้ป่วย ถ้าเนื้องอกมีขนาดเล็ก และผู้ป่วยไม่มีอาการผิดปกติ อาจไม่จำเป็น ต้องทำผ่าตัด ในกรณีที่ทำผ่าตัด อาจทำเพียงเลาะเฉพาะเนื้องอกออก หรือตัดมดลูกออก ทั้งนี้แล้ว แต่ความเหมาะสมในแต่ละราย
๒. เนื้องอกของรังไข่ (overian tumur) พบได้ทุกวัย มักไม่มีอาการ ผู้ป่วยบางรายอาจคลำได้ก้อนในท้อง หากมีการแตกหรือบิดขั้วของเนื้องอก จะทำให้เกิดปวดท้องอย่างมากได้ การรักษา คือ การผ่าตัดเอาก้อนเนื้องอกออก
๓. ถุงน้ำบริเวณอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก ที่พบบ่อย คือ ถุงน้ำของต่อมบาร์โทลิน (bartholin cyst)
เนื้องอกชนิดร้ายหรือมะเร็งของอวัยวะ สืบพันธุ์
มะเร็งของอวัยวะสืบพันธุ์หญิงเกิดได้ในทุกตำแหน่ง แบ่งเป็นชนิดต่างๆ ตามตำแหน่งของอวัยวะ ที่เป็นมะเร็งได้ ดังนี้
๑. มะเร็งที่อวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก
๒. มะเร็งที่ช่องคลอด
๓. มะเร็งปากมดลูก
๔. มะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูกและกล้ามเนื้อมดลูก
๕. มะเร็งรังไข่และท่อนำไข่
สาเหตุของมะเร็งเหล่านี้ยังไม่ทราบแน่นอน
ส่วนใหญ่ของมะเร็งที่อวัยวะสืบพันธุ์หญิง ในระยะต้นจะไม่มีอาการ แต่เมื่อผ่านระยะต้นไปแล้วจึงจะมีอาการต่างๆ ปรากฏให้เห็น เช่น
อาการของมะเร็งที่อวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก มักเริ่มโดยมีก้อนหรือเม็ดเล็กๆ และคัน ต่อมาจะกลายเป็นแผลที่รักษาเท่าไรก็ไม่หาย แต่จะกลับโตขึ้นตามลำดับ อาจมีเลือดออกจากแผล อาจตรวจพบว่า ต่อมน้ำเหลืองบริเวณขาหนีบโต แต่ไม่เจ็บปวด
อาการของมะเร็งที่ช่องคลอด มักเริ่มต้นด้วยอาการตกขาวผิดปกติ อาจมีเลือดหรือช้ำเลือดช้ำหนอง และมีกลิ่นเหม็นเน่า
อาการของมะเร็งเยื่อบุโพรงมดลูก ที่สำคัญ คือ มีเลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด เช่น มีประจำเดือนออกมาก หรือนานกว่าปกติ หรือมีเลือดออกในวัยหมดประจำเดือน
อาการของมะเร็งปากมดลูก ที่พบได้ คือ ตกขาวผิดปกติ บางครั้งอาจมีเลือดปน ในรายที่เป็นมากอาจมีกลิ่นเหม็นเน่า บางรายมีเลือดออกผิดปกติ เมื่อได้รับการกระทบกระเทือน เช่น หลังร่วมเพศ เมื่อเป็นมากขึ้นจะมีเลือดออกกะปริบกะปรอย แม้จะไม่มีการกระทบกระเทือนใดๆ
อาการของมะเร็งรังไข่ และท่อนำไข่ มักปรากฏ เมื่อโรคลุกลามไปมากแล้ว ผู้ป่วยมักมาพบแพทย์ เนื่องจากคลำพบก้อนในท้อง บางรายอาจตรวจพบว่า มีน้ำในช่องท้องด้วย (ท้องมาน)
จากอาการต่างๆ ข้างต้นนี้ สรุปได้ว่า อาการสำคัญของมะเร็งอวัยวะสืบพันธุ์หญิง คือ
๑. มีตกขาวผิดปกติ
๒. มีเม็ดและคันบริเวณอวัยวะสืบพันธุ์ภายนอก
๓. มีเลือดออกผิดปกติทางช่องคลอด
๔. มีก้อนในท้อง
ทำอย่างไรจึงจะตรวจพบมะเร็งที่อวัยวะสืบพันธุ์หญิงตั้งแต่ระยะเริ่มแรก
มะเร็งที่อวัยวะสืบพันธุ์หญิงในระยะเริ่มแรก มักไม่ก่อให้เกิดอาการผิดปกติใดๆ แต่อาจตรวจพบได้จากการตรวจภายใน ซึ่งควรได้รับการตรวจเป็นประจำทุกปี แพทย์อาจทำการตรวจอย่างอื่นเพิ่มเติมอีก เช่น ตรวจดูลักษณะของปากมดลูกด้วยกล้องขยาย ตัดเนื้อบริเวณที่สงสัย หรือขูดมดลูกไปตรวจ
การรักษา มะเร็งส่วนใหญ่รักษาให้หายได้ ถ้าตรวจพบตั้งแต่ระยะเริ่มแรก และได้รับการรักษาที่เหมาะสม วิธีรักษามีหลายแบบ ได้แก่ การผ่าตัด การฝังแร่กัมมันตรังสี การฉายรังสี และการใช้ยา แพทย์จะเลือกวิธีรักษาที่เหมาะสมกับผู้ป่วยแต่ละราย โดยพิจารณาจากชนิดของมะเร็ง การลุกลามของโรค และสภาพของผู้ป่วย