มนุษย์รู้จักใช้ประโยชน์พันธุ์ไม้ป่ามาเป็นเวลาช้านานแล้ว และการใช้ประโยชน์นี้นับวันจะทวีขึ้นตามส่วน ตามความเจริญก้าวหน้าของมนุษย์ ปัจจุบันมนุษย์ได้นำพันธุ์ไม้ป่ามาผลิตเป็นเครื่องใช้ และวัสดุต่างๆ หลายชนิด จึงนับได้ว่า พันธุ์ไม้ป่ามีคุณค่าต่อทางเศรษฐกิจของชาติเป็นอย่างยิ่ง
สามสิบ
สำหรับประเทศไทยเท่าที่พบหลักฐานนั้น ได้มีมนุษย์อยู่อาศัยมาเป็นเวลาช้านาน ก่อนที่คนไทยจะเข้ามาอยู่อย่างน้อยตั้งแต่ยุคหินใหม่เป็นต้นมา มนุษย์สมัยแรกรู้จักนำพันธุ์ไม้ต่างๆ มาใช้ประโยชน์ ตลอดจนนำมาปลูกไว้ใกล้ๆ ที่อยู่อาศัย เพื่อสะดวกในการเก็บหา และบำรุงรักษา การใช้ประโยชน์ดังกล่าวนี้ แม้ในปัจจุบันก็ยังคงใช้กันอยู่ โดยเฉพาะท้องที่ที่ห่างไกลความเจริญ ประโยชน์ของพันธุ์ไม้ป่าในด้านต่างๆ มีดังนี้
- ส่วนที่เป็นใบและก้านอ่อนได้แก่ ผักหวาน ชะอม ผักกุ่ม ผักไผ่ ผักก้านถึง
- ส่วนที่เป็นช่อดอกและดอก ได้แก่ ขจร กล้วยป่า งิ้ว กระเจียว
- ส่วนที่เป็นลำต้น ได้แก่ กล้วยป่า ต๋าว และหวาย
- ส่วนที่เป็นหัว ราก หรือ เหง้า ได้แก่ เผือก สามสิบ กลอย และมันป่าชนิดต่างๆ
- ส่วนที่เป็นผล ได้แก่ มะม่วงป่า ลำไยป่า มะไฟป่า และเงาะป่า
- ส่วนที่เป็นเมล็ด ได้แก่ ก่อ กระบก และกระ
โดยใช้ส่วนต่างๆ โดยตรงตามตำรับแพทย์แผนโบราณ หรือสกัดสารบางอย่างออกมาทำยาแผนปัจจุบัน
- ส่วนที่เป็นราก ได้แก่ ระย่อม ไม้สามตอน
- ส่วนที่เป็นผล-เมล็ด ได้แก่ กระเบา และแสลงใจ
- ส่วนที่เป็นเหง้า ได้แก่ ข้าวเย็นเหนือข้าวเย็นใต้ เฒ่าคอนช้าง และโหรา
- ส่วนที่เป็นเปลือก ได้แก่ กำลังเสือโคร่ง โมก มะหาด และอบเชย
- ส่วนที่เป็นเนื้อไม้ ได้แก่ กฤษณา กระลำพัก จันทนา และฮ่อสะพายควาย
- ส่วนที่เป็นยาง ได้แก่ กำยาน รง และยางสน
๓. ใช้ทำที่อยู่อาศัยและเครื่องใช้ต่างๆ ภายในบ้าน
แม้แต่ในปัจจุบันก็ยังใช้กันอยู่มาก ไม้ทั้งต้นใช้ทำเสาบ้าน เสารั้ว คอกปศุสัตว์ ที่ลำเล็กๆ เช่น ไผ่ ทำเครื่องบน ปูพื้น ที่เลื่อยเป็นแผ่น ใช้ทำพื้น ฝาผนัง
