เล่มที่ 13
ตุ๊กตาไทย
สามารถแชร์ได้ผ่าน :
ประโยชน์ของตุ๊กตา

            ในกระบวนเครื่อง เล่นของเด็กนั้น ตุ๊กตาเป็นเครื่องเล่นที่นิยมกันมากทุกยุคทุกสมัย ตุ๊กตาไม่ว่าจะทำด้วยวัสดุอะไรก็ตาม จะช่วยเป็นเครื่องมือที่ลดช่องว่างระหว่างเด็กและผู้ใหญ่ การให้ตุ๊กตาแก่เด็กนั้น เป็นการแสดงความรักของผู้ใหญ่ที่มีต่อเด็ก ก่อให้เกิดความอบอุ่นแก่เด็ก และทำให้เกิดความผูกพัน
ตุ๊กตาใบลาน
ตุ๊กตาใบลาน
สมเด็จพระมหาสมณเจ้า กรมพระยาวชิรญาณวโรรสทรงนิพนธ์ไว้ในหนังสือ "พระประวัติตรัสเล่า" ตอนหนึ่งถึงคุณค่าของตุ๊กตาว่า
            "... การเล่นตุ๊กตาก็ให้ความรู้ได้เหมือนกัน เล่นตุ๊กตาตัวใหญ่ เรารักตุ๊กตาเป็นลูก เราได้ความรู้สึกว่า ผู้ใหญ่ของเรา ท่านรักเราอย่างไร นี้เป็นกตัญญู เราเอาอย่างผู้ใหญ่ ทำให้แก่ตุ๊กตา หรือจักทำแก่คนภายหน้านี้เป็นบุพการี และยังรู้จักเย็บผ้า ผสมสีย้อมผ้า เครื่องแต่งตุ๊กตา และอื่นๆ อีก เล่นตุ๊กตาตัวเล็กๆ ทำให้เราสังเกตวิธีจัดเหย้าเรือน และจัดการงานของผู้ใหญ่ เพื่อจำเอามาเล่นตุ๊กตา..."
ตุ๊กตาผ้าไทย
ตุ๊กตาผ้าไทย
            ตุ๊กตาให้ทั้งความอบอุ่น ยินดี และความสุขทางใจแก่เด็ก และแก่ผู้ใหญ่ ดังที่โรสแมรี วอร์เนอร์ และอิลารี ฟิลลิปส์ เขียนไว้ในวารสาร "สวัสดี" ของบริษัทการบินไทย จำกัด ฉบับเดือน มกราคม - กุมภาพันธ์ ค.ศ. ๑๙๗๘ ว่า
            "ตุ๊กตาเป็นสิ่งสากล ให้ความสุขใจ เป็น เพื่อน เป็นความพึงพอใจ และภาคภูมิใจ ของคนจำนวนหลายพันคนทั่วทุกมุมโลก ไม่ว่าผู้เยาว์ หรือผู้ใหญ่ ล้วนแต่รักตุ๊กตา ผู้สะสมตุ๊กตามีตั้งแต่สมเด็จพระราชินีจนถึงคนสามัญ จนถึงผู้รัก และซาบซึ้ง ในความน่ารักของตุ๊กตาน้อยๆ หลายเผ่าพันธุ์ และจนถึงเด็กหญิงน้อยๆ ที่แสนจะตื่นเต้น เมื่อโอบกอดตุ๊กตาสุดที่รักอย่างแสนสุข โดยไม่คำนึงถึงเชื้อชาติ การแต่งกาย และราคาค่างวดของมัน"ตุ๊กตาไม้กลึง
ตุ๊กตาไม้กลึง
            ในโรงเรียนระดับประถมศึกษา และมัธยมศึกษา ตุ๊กตาใช้เป็นอุปกรณ์การศึกษาวิชาต่างๆ ได้หลายวิชา ไม่ว่าจะเป็นวิชาสังคมศึกษา วรรณคดีไทย นาฏศิลป์ไทย เป็นต้น นอกจากนั้นยังใช้ประกอบการจัดนิทรรศการในโอกาสต่างๆ ที่เกี่ยวกับเมืองไทย เพื่อเพิ่มความรู้ และความสุขใจให้แก่ผู้สนใจทั้งเด็กและผู้ใหญ่ การ สะสมตุ๊กตาไว้ชมนับว่า เป็นงานอดิเรกที่ให้ทั้งความรู้ และความเพลิดเพลิน
ตุ๊กตาแก้ว
ตุ๊กตาแก้ว
            ตุ๊กตาไทยที่กล่าวมาแล้วทั้งหมด นอกจากจะให้ความสุขความเพลิดเพลินแล้ว ยังให้ความรู้ ในด้านชีวิตความเป็นอยู่ของคนไทยในอดีตอีกด้วย เช่น ตุ๊กตาชาววัง ให้ความรู้เกี่ยวกับคนไทย ในสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และในสมัย พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ตุ๊กตาไทยแสดงให้เห็นวิถีชีวิตของชาวบ้าน ตลอดจนประเพณีวัฒนธรรมไทย และวัฒนธรรมพื้นบ้านที่น่าสนใจอย่างยิ่ง
            ของที่ระลึกที่จัดถวายองค์พระประมุขของประเทศต่างๆ ราชอาคันตุกะในพระองค์พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว หรือแขกของรัฐบาล มักจะเป็นตุ๊กตาไทยของบางกอกดอลล์ ซึ่งเป็นตุ๊กตาไทย ที่ประดิษฐ์อย่างประณีตบรรจง ตุ๊กตาเป็นสื่อสำคัญ ในการเผยแพร่เกียรติภูมิ และวัฒนธรรมไทยไปสู่ต่างแดน เป็นทูตที่ช่วยเสริมสร้างมิตรภาพ และความเข้าใจอันดีระหว่างบุคคล และระหว่างประเทศ

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว พระราชทานตุ๊กตาบางกอกดอลล์รูปหนุมาน และตัวนาง ในละครรำ แก่ผู้แสดงนำ ในละครเรื่อง มายแฟร์เลดี ณ กรุงนิวยอร์ก เมื่อ พ.ศ. ๒๕๐๓
            ตุ๊กตาไทยนั้น มีเอกลักษณ์ไทยสูงมาก ถือว่า เป็นมรดกทางวัฒนธรรมของชาติ ที่ควรทะนุถนอมไว้ตลอดไป และไม่ว่าตุ๊กตาไทย จะมีวิวัฒนาการไปตามกาลเวลาอย่างไร เราก็ควรจะรักษาเอกลักษณ์ไทย ในตุ๊กตาของเราไว้ให้ได้