ในกรณีของพรรคการเมืองไทย ในช่วงที่รัฐธรรมนูญ และกฎหมายที่เกี่ยวข้องเปิดโอกาส ให้มีพรรคการเมืองได้ เราจะเห็นพรรคการเมืองต่างๆ เข้าไปมีส่วนร่วมในการจัดตั้งรัฐบาลเสมอ อย่างไรก็ดี ในการแสดงบทบาทดังกล่าว บางครั้ง พรรคการเมือง มีฐานะเป็นเพียงเครื่องมือ ในการจัดตั้งรัฐบาล มากกว่าที่จะเป็นผู้ดำเนินการจัดตั้งรัฐบาลด้วยตนเอง นั่นคือ กรณีที่ผู้นำทางทหารจัดตั้งพรรคการเมืองของตนขึ้นมา เพื่อเป็นฐานในการจัดตั้งรัฐบาล หรือผู้นำทางทหาร ดึงพรรคการเมืองต่างๆ มาสนับสนุน การจัดตั้งรัฐบาลโดยมีตนเป็นนายกรัฐมนตรี การจัดตั้งรัฐบาลในลักษณะนี้ จะเห็นได้ จากตัวอย่าง เช่น รัฐบาล จอมพล ป. พิบูลสงคราม ในระหว่าง พ.ศ. ๒๔๙๒ - ๒๔๙๔ ช่วงหนึ่ง และระหว่าง พ.ศ. ๒๔๙๘ - ๒๕๐๐ อีกช่วงหนึ่ง รัฐบาล พลเอก เปรม  ติณสูลานนท์ ระหว่าง พ.ศ. ๒๕๒๓  -  ๒๕๓๑ และรัฐบาล พลเอก สุจินดา  คราประยูร ใน พ.ศ. ๒๕๓๕ พรรคการเมืองไทยเพิ่งมีโอกาสจัดตั้งรัฐบาลได้อย่างต่อเนื่อง นับตั้งแต่ พ.ศ. ๒๕๓๕ เป็นต้นมา เมื่อทหารลดบทบาททางการเมืองลง

            เป็นกรณีที่พรรคการเมืองแสดงบทบาทคนกลางระหว่างประชาชน หรือกลุ่มคนในสังคมกับรัฐบาล และหน่วยงานของรัฐ กล่าวคือ ด้านหนึ่งพรรคการเมืองจะรับเอาข้อเรียกร้องต่างๆ ของประชาชน มาแจ้งให้รัฐบาลและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทราบ เพื่อให้ดำเนินการตอบสนองต่อข้อเรียกร้องนั้น หรือแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้น ทั้งนี้ พรรคการเมืองอาจจะทำหนังสือถึงรัฐบาล หรือติดต่อกับหน่วยงาน ที่เกี่ยวข้องโดยตรง หรืออาจใช้วิธีการตั้งกระทู้ถาม หรือการอภิปรายของสมาชิกของพรรคในรัฐสภา หรือวิธีการอื่นผ่านระบบการทำงานของรัฐสภาก็ได้