ในเมืองใหญ่ๆ ยานยนต์ที่ใช้เครื่องยนต์ดีเซลถือเป็นแหล่งกำเนิดสารมลพิษที่ออกมากับไอเสียของเครื่องยนต์ ประกอบด้วย คาร์บอนมอนอกไซค์ และไฮโดรคาร์บอน ในรูปของเชื้อเพลิงที่ยังไม่เผาไหม้ หรือเผาไหม้ไปบางส่วน และออกไซค์ของไนโตรเจน ปริมาณของสารมลพิษในไอเสีย ขึ้นอยู่กับเทคโนโลยีของยานยนต์ และสภาวะการทำงาน นอกจากสารมลพิษที่ออกมากับไอเสียแล้ว ยังมีสารมลพิษจำพวกไฮโดรคาร์บอน ที่ออกมากับไอระเหยจากห้องเพลาข้อเหวี่ยง และไฮโดรคาร์บอนที่ระเหยออกมาจากถังน้ำมัน คาร์บูเรเตอร์ และตามข้อต่อต่างๆ ของระบบท่อส่งเชื้อเพลิง ซึ่งจะต้องมีการควบคุมด้วยเช่นกัน สำหรับส่วนของเครื่องยนต์ดีเซลนั้น ออกไซค์ของไนโตรเจนมีความเข้มข้น ใกล้เคียงกับเครื่องยนต์เบนซิน ส่วนคาร์บอนมอนอกไซค์ และไฮโดรคาร์บอน มักมีความเข้มข้นต่ำกว่า อย่างไรก็ตาม ไฮโดรคาร์บอนในไอเสียของเครื่องยนต์ดีเซล อาจมีการควบแน่นอยู่ในรูปของควันสีขาวในช่วงการสตาร์ท และช่วงอุ่นเครื่องยนต์ได้ สารไฮโดรคาร์บอนในไอเสียบางชนิด ทำให้เกิดกลิ่น ยิ่งไปกว่านั้นเครื่องยนต์ดีเซลยังเป็นแหล่งกำเนิดที่สำคัญของฝุ่นละออง และควันดำอีกด้วย

แคทาลิติกคอนเวอร์เตอร์

            แคทาลิติกคอนเวอร์เตอร์ในรถยนต์ที่ใช้เครื่องยนต์เบนซิน มีลักษณะเป็นกล่องโลหะ ติดตั้งอยู่ที่ระบบท่อไอเสียระหว่างเครื่องยนต์กับหม้อเก็บเสียง ภายในกล่องแคทาลิติกคอนเวอร์เตอร์มีชิ้นส่วนรูปทรงกระบอก ซึ่งมีหน้าตัดประกอบด้วยช่องเล็กๆ จำนวนมาก ลักษณะคล้ายรังผึ้ง ชื้นส่วนนี้ทำมาจากเซรามิกส์ หรือโลหะ ที่ผิดภายในช่องเล็กๆ มีสารที่เป็นตัวเร่งปฏิกิริยาจำพวกแพลทินัม แพลเลเดียม และโรเดียมเคลือบอยู่ ไอเสียจากเครื่องยนต์จะไหลผ่านช่องเล็กๆ จำนวนมาก ของแคทาลิติกคอนเวอร์เตอร์ สารที่เคลือบอยู่บนผิวบางชนิด จะทำหน้าที่เร่งปฏิกิริยาออกซิเดชั่น ทำให้สารมลพิศจำพวกคาร์บอนมอนอกไซค์ และไฮโดรคาร์บอน รวมตัวกับออกซิเจน แล้วเปลี่ยนเป็นคาร์บอนไดออกไซค์ และไอน้ำ สารที่เคลือบอยู่บนผิวบางชนิด จะทำหน้าที่เร่งปฏิกิริยารีดักชัน ทำให้คาร์บอนมอนอกไซค์ และไฮโดรคาร์บอน รวมตัวกับไนทริกออกไซค์ แล้วเปลี่ยนเป็นคาร์บอนไดออกไซต์ ไนโตรเจน และไอน้ำ

กับดักเขม่าและฝุ่นละออง

            ในกรณีของเครื่องยนต์ดีเซล มลพิษในไอเสียที่มีความสำคัญ และมีความยุ่งยากในการกำจัดก็คือ เขม่าและฝุ่นละออง และออกไซค์ของไนโตรเจน ทั้งนี้ เนื่องจากเครื่องยนต์ดีเซลทำงานโดยใช้ส่วนผสมของเชื้อเพลิง และอากาศที่เจือจาง ตลอดช่วงการทำงาน ดังนั้น สารมลพิษจำพวกคาร์บอนมอนอกไซค์ และไฮโดรคาร์บอน จึงไม่ได้เป็นปัญหาที่รุนแรงมากนัก