การประกาศใช้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช ๒๕๔๐ซึ่งให้การรับรองและคุ้มครองสิทธิเสรีภาพ ขั้นพื้นฐานของประชาชนอย่างกว้างขวาง ทำให้สหประชาชาติและประชาคมระหว่างประเทศให้การยอมรับว่าประเทศไทยมี พัฒนาการในการพิทักษ์และส่งเสริมสิทธิมนุษยชนแล้ว อย่างไรก็ตาม ในทางปฏิบัติรัฐก็ยังไม่ได้ออกกฎหมายรองรับมาตราที่เกี่ยวกับสิทธิ เสรีภาพ ตามที่รัฐธรรมนูญได้บัญญัติไว้อีกจำนวนมาก ทั้งยังมีนโยบายและกฎหมายบางอย่างที่ไม่สอดคล้องกับเจตนารมณ์ของรัฐ ธรรมนูญ นอกจากนั้น สิทธิของประชาชน และชุมชนในประเทศบางครั้งยังถูกคุกคามและละเมิดจากกลุ่มต่างๆ ทั้งภายในและภายนอกประเทศ เช่น กระบวนการข้ามชาติเพื่อลักลอบค้ามนุษย์ โดยเฉพาะแรงงานเด็กการละเมิดสิทธิชุมชนและสิทธิในการพัฒนา การแย่งชิงทรัพยากรท้องถิ่นและทำลายสิ่งแวดล้อมโดยบรรษัทข้ามชาติที่ ร่วมมือกับกลุ่มทุนในประเทศ อาจกล่าวได้ว่า ถึงแม้ประชาคมระหว่างประเทศและสหประชาชาติจะให้การยอมรับว่าประเทศไทยมี พัฒนาการในการส่งเสริม และคุ้มครองสิทธิมนุษยชน ที่รวดเร็วและก้าวหน้าแต่ปัจจุบันการละเมิดสิทธิมนุษยชนในประเทศก็ยัง ปรากฏอยู่เสมอ และมีแนวโน้มที่จะรุนแรงยิ่งขึ้น ถ้าไม่รีบดำเนินการแก้ไขให้ทันท่วงที

สถานการณ์การละเมิดสิทธิมนุษยชน ที่ปรากฏเสมอๆ ในสังคมไทย พอจะสรุปได้ดังนี้ คือ

            ทิศทางการพัฒนาที่มีผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงด้านเศรษฐกิจและสังคมที่ ผ่านมา ส่งผลให้สถาบันครอบครัวไทยอ่อนแอลง ทั้งในแง่ของการพัฒนาศักยภาพบุคคลในครอบครัว และสร้างภูมิต้านทานให้แก่เด็ก รวมถึงการทำร้ายเด็ก โดยบุคคลในครอบครัว ทำให้เกิดปัญหาต่างๆ เช่น เด็กและเยาวชนติดยาเสพติด เด็กถูกล่วงละเมิดทางเพศ เด็กกำพร้า เด็กเร่ร่อน การใช้แรงงานเด็ก เด็กในธุรกิจบริการทางเพศ เด็กหนีภัย เด็กและเยาวชนในสถานสงเคราะห์ เด็กในสถานพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน

            ถึงแม้ว่า รัฐธรรมนูญจะได้กำหนดให้มีการปรับปรุงและพัฒนากฎหมายและกระบวนการ ยุติธรรมหลายประการ แต่ในทางปฏิบัติการละเมิดสิทธิเสรีภาพของประชาชนก็ยังคงเป็นปัญหาอีกมาก โดยเฉพาะอย่างยิ่ง การคุ้มครองสิทธิของผู้ต้องหา กระบวนการลงโทษโดยวิธีต่างๆ การคุ้มครองเด็กและเยาวชนเมื่อตกเป็นผู้ต้องหา นอกจากนี้ ยังมีกฎหมายและกฎระเบียบอีกเป็นจำนวนมากที่ยังไม่ได้รับการปรับปรุง แก้ไขให้สอดคล้องกับเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญ และมีกฎหมายอีกเป็นจำนวนมากที่ยังไม่ออกมารองรับสิทธิของประชาชนและ สิทธิชุมชน โดยเฉพาะสิทธิในการมีส่วนร่วมของประชาชนในการพัฒนา การจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม