พรรคการเมือง คือ กลุ่มบุคคลหรือองค์กรที่จัดตั้งขึ้นโดยมุ่งแสวงหาอำนาจในการปกครองรัฐ เพื่อนำอุดมการณ์ หรือแนวนโยบายของตน มาใช้ตอบสนองความต้องการของประชาชน แก้ปัญหาของสังคม และวางแนวทางในการพัฒนาประเทศ ทุกประเทศ ไม่ว่าจะมีการปกครองแบบระบอบประชาธิปไตย หรือเผด็จการ ล้วนมีการจัดตั้งพรรคการเมืองขึ้น เพื่อมาบริหารประเทศ

            การจัดตั้งพรรคการเมืองในประเทศไทยมีขึ้นหลังการเปลี่ยนแปลงการปกครอง เมื่อ พ.ศ. ๒๔๗๕ โดยมีการจัดตั้งพรรคการเมืองขึ้น เมื่อ พ.ศ. ๒๔๘๘ พรรคที่จัดตั้งเป็นพรรคแรก คือ พรรคก้าวหน้า ต่อมาจึงมีพรรคอื่นๆ ตามมา เช่น พรรคประชาธิปัตย์ สหชีพ แต่พรรคการเมืองไทย ที่จัดตั้งขึ้นในสมัยแรกๆ ไม่สามารถดำเนินกิจกรรมทางการเมืองได้อย่างต่อเนื่อง เพราะการชะงักงันของระบอบประชาธิปไตย เนื่องจาก การยึดอำนาจรัฐโดยฝ่ายทหารหลายครั้ง มีการยกเลิกรัฐธรรมนูญที่ให้สิทธิเสรีภาพทางการเมือง และยกเลิกกฎหมายพรรคการเมือง อย่างไรก็ดี การยึดอำนาจของฝ่ายทหารบางครั้งก็ยังเปิดโอกาสให้มีพรรคการเมืองเดิมอยู่ได้ เช่น เมื่อ พ.ศ. ๒๔๙๐ พรรคประชาธิปัตย์สามารถจัดตั้งรัฐบาลบริหารประเทศได้ในช่วงสั้นๆ หรือ เมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๐ ฝ่ายทหารได้ให้มีการเลือกตั้งขึ้น จึงมีพรรคการเมืองเกิดขึ้นใหม่ๆ อีกหลายพรรค นอกเหนือจากพรรคเก่าอย่างประชาธิปัตย์ กิจสังคม ชาติไทย พรรคที่เกิดขึ้นใหม่บางพรรค ประสบผลสำเร็จในการเลือกตั้ง เช่น พรรคประชากรไทย พรรคพลังธรรม พรรคความหวังใหม่

            หลังสิ้นสุดการเข้ายึดอำนาจของคณะรักษาความสงบเรียบร้อยแห่งชาติ (ร.ส.ช.) เมื่อ พ.ศ. ๒๕๓๕ แล้ว มีการเปลี่ยนแปลงแก้ไขรัฐธรรมนูญ และกฎหมายพรรคการเมืองในระยะต่อๆ มา จนมีการประกาศใช้รัฐธรรมนูญฉบับ พ.ศ. ๒๕๔๐ ซึ่งเป็นรัฐธรรมนูญที่ใช้กันอยู่ในปัจจุบัน มีกฎหมายพรรคการเมืองและกฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญอีกหลายฉบับ ซึ่งล้วนมีส่วนทำให้พรรคการเมืองได้พัฒนาตนเอง และมีคุณภาพขึ้น พรรคการเมืองไทยจึงมีโอกาสจัดตั้งรัฐบาลอย่างต่อเนื่อง และมีบทบาททางการเมืองทั้งในระดับชาติและระดับท้องถิ่น

            กิจกรรมหลักๆ ซึ่งเป็นบทบาทหน้าที่ของพรรคการเมืองมีหลายประการ ที่สำคัญคือ การจัดตั้งรัฐบาลเพื่อบริหารประเทศ การเป็นตัวเชื่อม ระหว่างรัฐกับสังคม โดยนำข้อเรียกร้อง หรือปัญหาของประชาชน ไปแจ้งให้รัฐบาลทราบ เพื่อตอบสนองข้อเรียกร้องนั้น หรือรายงาน การดำเนินงานของรัฐบาล ที่มีผลกระทบต่อประชาชน ให้ประชาชนได้ทราบ และที่สำคัญ คือ การนำเสนอประเด็นปัญหา และแนวทางแก้ไขแก่สังคม เพราะในสังคมสมัยใหม่ ผู้มีสิทธิเลือกตั้ง จะพิจารณาจากแนวนโยบายของพรรคมากกว่าตัวบุคคล