คนไทยนิยมนำผักและผลไม้มาแกะสลักเป็นดอกไม้ ใบไม้ หรือประดิษฐ์เป็นตัวสัตว์ต่างๆ เช่น นก ปลา กุ้ง หอย ฯลฯ ใช้เป็นอาหาร หรือนำไปประกอบอาหารหวานคาว เพื่อให้ดูสวยงาม และน่ารับประทาน | |
ขิงแกะสลักแช่น้ำส้มแล้วเปลี่ยนเป็นสีชมพู | |
การแกะสลักผักและผลไม้นิยมทำกันมาหลายร้อยปีแล้ว ในสมัยโบราณ ผู้หญิงไทยส่วนมากไม่ได้เรียนหนังสือนอกบ้าน ใช้เวลาส่วนใหญ่อยู่กับบ้าน เพื่อฝึกหัดทำอาหารหวานคาว ทำดอกไม้ เย็บปักถักร้อย ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็น ผู้หญิงมีเวลาที่จะเรียน การประดิษฐ์ผักและผลไม้ ต่อเนื่องกัน จนมีความชำนาญ สามารถสอนลูกหลานต่อๆ กันมาจนนับเป็นวัฒนธรรมของไทย | |
การแกะสลักผักและผลไม้ ควรจะคำนึงถึงชนิดของผักและผลไม้ รูปแบบในการประดิษฐ์ให้เหมาะสมกับโอกาสที่จะใช้ และประโยชน์ ที่จะได้รับ ในฤดูฝนมีผักหลายชนิด ซึ่งสามารถนำมาแกะสลักได้ เช่น ขิงอ่อน นำมาแกะสลักเป็นดอกรักเร่ ปลา นก ฯลฯ แล้วนำไปดอง เพื่อเก็บไว้รับประทานนานๆ หรือนำผักหลายอย่าง เช่น ฟักทอง แกะสลักเป็นผอบ แตงกวาแกะสลักเป็นดอกบัว มะเขือแกะสลักเป็นดอกไม้ หรือใบไม้ ขมิ้นขาวแกะสลักเป็นดอกจำปี มะระลูกเล็กประดิษฐ์เป็นตัวหนู ฯลฯ แล้วนำมาจัดเป็นผักเครื่องจิ้ม นอกจากนี้ ยังนำผักและผลไม้แกะสลักแล้ว มาประกอบอาหารหวานคาวได้หลายชนิด เช่น มะละกอดิบสานเป็นปลาตะเพียน หรือแกะสลักเป็นปลาเงิน นำไปแกงส้ม หัวผักกาดแกะสลักเป็นดอกกุหลาบ นำไปแกงจืด แตงโมแกะสลักเป็นกระเช้า หรือดอกบานชื่นซ้อน มันเทศ แกะสลักเป็นดอกรักเร่ นำไปเชื่อมเป็นของหวาน เป็นต้น | มันแกวแกะสลักเป็นรูปดอกปีบ |
ผักและผลไม้ที่แกะสลักแล้ว ในบางโอกาส ยังนำไปเป็นของขวัญ ตามเทศกาลต่างๆ ได้ด้วย เช่น แกะสลักผลไม้จัดใส่กระเช้า นำไปอวยพรปีใหม่ หรือแกะสลักผักและผลไม้ ใช้ในงานทำบุญตามประเพณี เช่น จัดเลี้ยงพระในงานขึ้นบ้านใหม่ งานวันเกิด เป็นต้น | |
การจัดผักและผลไม้แกะสลักลงในภาชนะ | |
การแกะสลักผักและผลไม้มิใช่เป็นเรื่องยาก เพียงแต่ผู้ฝึกใช้มีดเล่มเดียว ก็สามารถเรียนรู้ด้วยตนเองได้ ถ้าผู้ฝึกมีความสนใจ และหมั่นเพียร ฝึกทำบ่อยๆ ก็จะเกิดความชำนาญ และได้ผลงานออกมาอย่างสวยงาม ทำให้ผู้ฝึกมีกำลังใจ ที่จะทำต่อไป รวมทั้งทำให้มีความคิดดัดแปลงแก้ไข ตลอดจนคิดทำสิ่งใหม่ๆ แปลกๆ อยู่เสมอ | |
การแกะสลักผลไม้ | |
ในปัจจุบัน การประดิษฐ์ผักและผลไม้ ก็ยังเป็นที่นิยมของคนไทยทั่วไป นอกจากจะมุ่ง เพื่อให้รู้จักใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ เหมือนสมัยก่อนแล้ว ยังมุ่งประดิษฐ์ เพื่อประโยชน์ทางการค้าด้วย เช่น จัดสำหรับงานเลี้ยง จัดในโรงแรมใหญ่ๆ ใช้เป็นของชำร่วย เป็นของขวัญปีใหม่ นับเป็นการช่วยเพิ่มพูนรายได้ให้กับคนไทย ได้ยึดเป็นอาชีพอีกอาชีพหนึ่ง |