เล่มที่ 1
ดนตรีไทย
สามารถแชร์ได้ผ่าน :
คนเรารู้จักแต่งเพลง และชอบฟังเพลงมานานแล้ว แม้แต่คนป่าเถื่อน ก็ยังรู้จักทำเสียงต่างๆ ที่ตนคิดว่าไพเราะ บางทีก็ใช้แต่เสียงของตนเองทำเพลง ร้อง บางทีก็นำเอาสิ่งที่มีอยู่รอบตัวมาทำให้เกิดเสียงสูงต่ำเป็นจังหวะหรือเป็น ทำนอง เช่น เอาไม้สองอันมาเคาะกัน เอาใบไม้มาพับริม แล้วเป่า เป็นต้น เมื่อคนเจริญมากขึ้นมีความสังเกตและเรียนรู้เรื่องเสียงต่างๆ มากขึ้น ก็รู้จัก ประดิษฐ์เครื่องมือที่ทำให้เกิดเสียงต่างๆ และรู้จักนำเสียงมาเรียบเรียงเป็นทำ นองโดยพิสดารยิ่งขึ้น
คนแต่ละชาติ แต่ละเผ่า มีความนิยมทางดนตรีแตกต่างกันไป เครื่อง ดนตรีแตกต่างกัน แม้ว่าลักษณะบางอย่างจะคล้ายคลึงกัน เช่น หลายชาติจะมี เครื่องตี เช่น กลอง แต่กลองก็มีหลายอย่าง กลองไทย กลองแขก กลองฝรั่ง แตกต่างกันอยู่บ้าง ในเครื่องดนตรีประเภทกลอง ก็ยังมีกลองชนิดต่างๆ อีก เช่น กลองทัด ตะโพน เป็นต้น นอกจากเครื่องดนตรีของแต่ละชาติจะแตกต่าง กันแล้ว ทำนองเพลง จังหวะ และระดับเสียงสูงต่ำ ก็มีลักษณะแตกต่างกันไป ประเพณีนิยมในการเล่น และการฟังดนตรีก็แตกต่างกัน
ไทยเรามีดนตรีมาแต่โบราณ ดนตรีเป็นส่วนหนึ่งในชีวิตของเรา เวลา ทำบุญที่มีพระสงฆ์สวดมนต์เย็น ก่อนจะเริ่มงานก็มีปี่พาทย์โหมโรง และตีกลอง ดังตุ่มๆ ต้อมๆ บอกให้รู้ว่างานเริ่มขึ้นแล้ว การบรรเลงดนตรีจะมีตลอดงานนั้น เวลามีการเทศน์มหาชาติที่วัด ก็มีการบรรเลงเพลงประจำกัณฑ์เทศน์แต่ละกัณฑ์ ในงานศพ มีการบรรเลงเพลงเป็นระยะ เรามีเพลงซึ่งจัดไว้สำหรับงานแต่ละ อย่างแต่ละเวลา เช่น ก่อนพระสงฆ์สวดมนต์เย็น ในเวลาทำบุญใช้เพลงโหมโรง เย็น เมื่อพระสงฆ์มาครบแล้ว ปี่พาทย์ก็บรรเลงเพลงช้า ครั้นพระสงฆ์สวดมนต์ จบ ปี่พาทย์ก็บรรเลงเพลงกราวใน และเพลงเชิด เช่นนี้เป็นต้น
เครื่องดนตรีของไทยเรา มีเครื่องสำหรับ ดีด สี ตี เป่า ครบครัน เครื่องดีด ได้แก่ กระจับปี่ จะเข้ ซึ่งทำให้เกิดเสียงโดยใช้ไม้ดีด ดีดกับสายเสียงของเครื่อง เครื่องสี ซึ่งมีสายและต้องใช้เส้นหางม้าหลายๆ เส้น สีไปบนสาย เครื่องสี ได้แก่ ซอชนิดต่างๆ คือ ซอสามสาย ซออู้ ซอด้วง เครื่องตี ได้แก่ ระนาด กลอง ฆ้อง โทน รำมะนา และตะโพน เครื่องตีนั้น ใช้ไม้ตีหรือตีด้วยมือ เครื่องตีบางอย่าง เช่น กรับ และฉาบ ซึ่งประกอบด้วยสองส่วนที่เหมือนกัน ก็ใช้สองส่วนนี้ตี กันเอง นอกจากนี้ก็มี เครื่องเป่า ซึ่งต้องใช้ลมปากเป่าให้เกิดเสียง ได้แก่ ปี่ และ ขลุ่ย
เครื่องดนตรีสี่ประเภทนี้ อาจแยกออกกว้างๆ ตามหน้าที่ของมันได้ ๒ ประเภท คือ เครื่องเดินทำนอง ทำให้เกิดเป็นเพลง พวกหนึ่ง กับเครื่องทำ จังหวะ ประเภทหนึ่ง เครื่องทั้งสองประเภทนี้ ต้องบรรเลงให้กลมกลืนกัน จึงจะ ไพเราะ
เครื่องดนตรีสี่ประเภทนี้ อาจแยกออกกว้างๆ ตามหน้าที่ของมันได้ ๒ ประเภท คือ เครื่องเดินทำนอง ทำให้เกิดเป็นเพลง พวกหนึ่ง กับเครื่องทำ จังหวะ ประเภทหนึ่ง เครื่องทั้งสองประเภทนี้ ต้องบรรเลงให้กลมกลืนกัน จึงจะ ไพเราะ
