ต้นข้าวโพดมีลักษณะตั้งตรงคล้ายต้นอ้อย ลำต้นเป็นปล้อง ใบยาวเรียวเกาะติดกับต้นตรงข้อ ฝักข้าวโพดจะเกิดตรงข้อ อยู่ที่กลางๆ ลำต้น

            ฝักข้าวโพดที่ยังมีเปลือกหุ้มอยู่ เปลือกเป็นกลีบบางๆ สีเขียว มีหลายชั้น ชั้นนอกสีเขียวแก่กว่าชั้นใน ปลายฝักมีเส้นเล็กๆ เหมือนเส้นผม เรียกว่า ไหมข้าวโพด

            ข้าวโพดที่เรารับประทานนั้น เขาปอกเปลือกออกจากฝักแล้ว

            เมล็ดข้าวโพดที่เรารับประทานเกาะติดอยู่กับแกนกลาง ซึ่งเราเรียกว่า ซังข้าวโพด

            เราต้ม ปิ้ง และคั่วข้าวโพด บางทีเราเอาข้าวโพดที่ต้มแล้ว ไปฝานเมล็ดให้เป็นชิ้นเล็กๆ คลุกมะพร้าวที่ขูดแล้ว

            ข้าวโพดคั่ว คือ เมล็ดข้าวโพดที่แก่จัด และตากแห้งแล้ว นำมาคั่วด้วยไปธรรมดา หรือใช้เครื่องคั่วไฟฟ้า เมล็ดข้าวโพดถูกความร้อนก็จะปะทุออกเป็นเม็ดใหญ่ สีขาว กรอบ และอร่อย ข้าวโพดคั่วนี้ บางทีคนขายนำไปคลุกน้ำตาลเคี่ยว ทำให้รสหวานกินอร่อยเหมือนกัน

            ข้าวโพดอ่อนมีขนาดเท่านิ้วก้อย เราใช้ข้าวโพดอ่อนทำกับข้าว เช่น ผัดกุ้ง หรือใส่แกงเลียง

            เมล็ดข้าวโพดเป็นอาหารของคน

            เมล็ด ลำต้น และใบข้าวโพด ยังใช้เป็นอาหารของสัตว์บางชนิดด้วย