ข้าวสาลีเป็นพืชล้มลุก ต้นสีเขียว มีการแตกกอแบบเดียวกับต้นข้าว แต่ปลูกบนที่ดอน ไม่มีน้ำขัง ต้นข้าวสาลีจะออกรวงที่ปลายยอดเหมือนต้นข้าว แต่รวงข้าวสาลีนั้น มีลักษณะผิดจากรวงข้าวเจ้า หรือรวงข้าวเหนียว รวงข้าวสาลีมีลักษณะเป็นแท่ง ยาวประมาณ ๑๒ เซนติเมตร เมล็ดข้าวสาลีจะเรียงกันเป็นแถวอยู่บนก้านรวง เปลือกที่หุ้มเมล็ดข้าวสาลีนั้น อาจมีหาง หรือไม่มีหางก็ได้

            เมล็ดข้าวสาลีมีประโยชน์หลายอย่าง ใช้เป็นอาหารมนุษย์ก็ได้ ใช้เป็นอาหารสัตว์ก็ได้ และยังใช้แปลงรูปเป็นผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมได้ด้วย วิธีการบริโภคข้าวสาลีมีต่างๆ กันไป แล้วแต่วัฒนธรรมของคนแต่ละเชื้อชาติ ในแถบตะวันออกกลาง จะเอาเมล็ดข้าวสาลีมาขัดเอาผิวออกก่อน แล้วจึงเอาเมล็ดข้าวสาลีนั้น ไปต้มซุป โดยใส่ผัก ใส่เนื้อลงไปด้วย ส่วนใหญ่แล้วมักจะเอาเมล็ดข้าวสาลีมาโม่ให้เป็นแป้งเสียก่อน แล้วจึงเอาแป้งสาลีไปปรุงอาหารต่อไป เช่น ทำขนมปัง ขนมเค้ก โดนัต เป็นต้น เส้นบะหมี่ และมะกะโรนี ก็ทำจากแป้งสาลีเหมือนกัน

            ข้าวสาลีเป็นพืชที่ขึ้นได้ดีในบริเวณที่มีอากาศหนาว มีการปลูกข้าวสาลีในแถบภาคเหนือของประเทศไทยในท้องที่บางแห่ง เช่น ที่อำเภอแม่สาย จังหวัดเชียงราย และตามดอยต่างๆ