ศูนย์ส่งเสริมการเกษตรที่สูงดอยตุง จังหวัดเชียงราย | ดุลยภาพในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม การพัฒนาทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม ถือว่า มีความสำคัญต่อการพัฒนาเศรษฐกิจ และสังคมของประเทศเป็นอย่างยิ่ง การจัดการทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม เพื่อให้มีการพัฒนาที่ยั่งยืน (Sustainable Development) นั้น จำเป็นจะต้องสร้างดุลยภาพให้เกิดขึ้น เพื่อใช้เป็นกรอบในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม ให้ดำเนินการไปอย่างเหมาะสม โดยไม่ก่อให้เกิดผลกระทบ หรือทำความเสียหายต่อสิ่งแวดล้อม หรือระบบนิเวศ ซึ่งจะต้องมีการจัดการทรัพยากร เพื่อให้สามารถใช้ประโยชน์ได้อย่างเหมาะสม และสอดคล้องกับขีดความสามารถในการรองรับของพื้นที่ ขีดความสามารถในการรองรับของพื้นที่ หมายถึง ความสามารถสูงสุด ที่สภาวะแวดล้อมหนึ่ง หรือระบบสิ่งแวดล้อมหนึ่ง จะสามารถมีได้ ของสรรพสิ่งร่วมกันในจำนวนสูงสุดได้จำกัด ทั้งนี้โดยคำนึงถึงความอยู่ดีมีสุขของสรรพสิ่งต่างๆ เหล่านั้น ในการจัดการทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม เพื่อมุ่งหรือให้เกิดการพัฒนาอย่างยั่งยืน หรือถาวรนั้น ควรนำหลักการพิจารณาขีดความสามารถในการรองรับของพื้นที่ มาเป็นตัวกำหนด ในการจัดการ เพื่อให้เกิดดุลยภาพที่สามารถให้ผลยั่งยืนหรือถาวร ตัวอย่างเช่น การจัดการทรัพยากรป่าไม้ เราจะต้องรักษาไม้ที่เป็นต้นทุนไว้ และนำเอาส่วนที่เพิ่มขึ้นเฉพาะส่วนที่เป็นส่วนเกินมาใช้เท่านั้น แต่ถ้าส่วนที่เพิ่มขึ้นนั้น ยังไม่ใช่ส่วนเกิน ก็ยังไม่ควรรีบนำมาใช้ประโยชน์ เพราะจะมีผลกระทบต่อไม้ส่วนที่เป็นต้นทุน หรือกล่าวอีกนัยหนึ่งก็คือ ควรนำทรัพยากรไม้มาใช้ประโยชน์ ภายในขอบเขตของกำลังการผลิตของป่าเท่านั้น อย่างไรก็ตาม การที่จะทราบว่า พื้นที่ หรือสภาวะแวดล้อมหนึ่งๆ ถึงจุดที่เหมาะสมที่สุดนั้น เป็นสิ่งที่มิใช่ของง่าย แต่วิธีที่เหมาะสมและใช้อยู่ใน ปัจจุบันก็คือ สิ่งที่ปรากฏขึ้นให้เห็นในธรรมชาติ หรือสภาวะแวดล้อมนั้นจริงๆ แสดงออกมา ตราบใดที่สภาวะแลดล้อมยังคงเป็นปกติ ก็แสดง ว่าสภาวะแวดล้อมนั้นๆ ยังไม่เกินขีดความ สามารถในการรองรับของพื้นที่ แต่เมื่อใดก็ตาม ที่มีเครื่องชี้ที่บ่งบอกว่ามีความไม่เหมาะสมเกิดขึ้น เช่น น้ำในแม่น้ำลำคลองเน่าเสีย ปลาตาย หรือ พื้นดินมีการพังทลาย หรือดินบริเวณที่เคยเพาะ ปลูกพืชได้ผลกลับปลูกพืชไม่ได้ เนื่องจากต้นไม้ แคระแกร็นหรือตายลง ก็แสดงว่า สภาวะ ดังกล่าวเกินขอบเขตของขีดความสามารถในการ รองรับของพื้นที่ ซึ่งจำเป็นจะต้องหาทางป้องกัน และปรับปรุงแก้ไขต่อไป |