เครื่องมือที่ใช้ในการต่อเรือไม้
เครื่องมือที่ใช้ในการต่อเรือไม้ก็เหมือนกับที่ใช้ในงานช่างไม้ อาจมีเพิ่มเติมบ้างซึ่งช่างต่อเรือเป็นผู้ทำขึ้นใช้เอง เนื่องจาก งานต่อเรือ ช่างจะทำในลักษณะโค้งเข้าหรือโค้งออกตามแบบของเรือ เครื่องมือต่อเรือที่ใช้กันมาก มีดังต่อไปนี้
๑. ค้อน ตะลุมพุก
ลักษณะส่วนหัวของค้อนเป็นก้อนเหล็ก ส่วนตะลุมพุกเป็นแท่งไม้ ด้ามถือทำด้วยไม้แข็งและเหนียว ใช้สำหรับตอกหรือทุบ
๒. ผึ่งถากไม้
มีลักษณะคล้ายจอบหงอนที่ใช้ขุดดิน แต่บางชนิดไม่มีหงอนที่หัว หัวผึ่งทำด้วยเหล็กกล้าอย่างดี ลักษณะงองุ้มเข้า คล้ายจอบหงอนขุดดิน ส่วนของคมปาดจากด้านในออกด้านนอก เพื่อให้คมของผึ่งฝังคมตัดเสี้ยนไม้ได้ดี ด้ามผึ่งมักทำด้วยไม้เหนียว มีน้ำหนักเบา ใช้ถากไม้ให้เรียบหรือโค้ง เช่น ไม้ทวนหัวเรือ ทวนท้ายเรือ กงเรือ หรือส่วนอื่นๆ
๓. ขวาน
เป็นเครื่องมือที่สำคัญในการต่อเรือ ขวานมีหลายขนาด งานบางอย่างต้องใช้ขวานโกลนเพื่อขึ้นรูปทรง แต่ก่อนก็ใช้ในการโกลน แต่งรูปเรือขุด
๔. วิลเจาะไม้ โกรกกราก และ โฉเฉ
เครื่องมือเหล่านี้ใช้ช่วยในการเจาะนำ เพื่อไม่ให้เนื้อไม้แตก งานต่อเรือจะต้องระมัดระวัง เพราะรอยแตกอาจทำให้เรือรั่วได้
๕. รางบรรทัด
ลักษณะเป็นกลักไม้ มีล้อ และแกนหมุน ส่วนหน้าเป็นเบ้าสำหรับใส่หมึกจีน หรือฝุ่นดำ มีรูสำหรับร้อยเชือกในระดับผ่านเบ้าหมึกจีน หรือฝุ่นดำผสมน้ำใช้สำหรับตีเส้นตรงของกระดูกงู แบ่งเส้นบนแผ่นไม้ที่ต้องการ แต่การตีเส้นที่ถูกต้องจะต้องยกเส้นเชือก ในแนวดิ่งเสมอ มิฉะนั้น เส้นจะคลาดเคลื่อนได้
๖. เลื่อยลอ
ลักษณะเป็นเลื่อยปลายแหลม มีด้ามไม้เป็นมือถือ ใช้ลอแนวของเรือส่วนที่ติดไม่สม่ำเสมอ เพื่อให้แนวของเรือชิดกันโดยตลอด
๗. เลื่อยลันดา
เป็นเครื่องมือใช้สำหรับตัด หรือผ่าไม้ที่เป็นเส้นตรง เลื่อยลันดาที่เหมาะสำหรับงานช่างจะแยกเป็นเลื่อยที่ใช้ตัดไม้ตามขวาง และเลื่อยที่ใช้โกรกไม้ตามยาว
๘. เลื่อยฝัก
ลักษณะเป็นใบเลื่อยสี่เหลี่ยมผืนผ้า สันเป็นขอบเหล็กครอบเพื่อความแข็งแรง ไม่งอพับไปมา ส่วนด้ามถือเป็นไม้ มีน็อตหางปลาขันบังคับใบเลื่อยไม่ให้หลุด
๙. เลื่อยช้อน
มีลักษณะเหมือนกับโครงเลื่อยของเลื่อยอก แต่ใบเลื่อยช้อนจะแคบกว่า เพราะใช้เลื่อยไม้ที่ต้องการวงที่แคบ ใช้เลื่อยช้อนทำกงเรือ ทวนเรือ มือลิง และงานที่ต้องการวงโค้ง
๑๐. กบไสไม้
เป็นเครื่องมือที่มีความสำคัญ กบไสไม้ของไทยมี ๒ แบบ คือ กบผิว และกบล้าง ขึ้นอยู่กับว่าต้องการไสแต่งไม้มากหรือน้อยต่างกัน
๑๑. กบขูด หรือ กบทวาย
มีทั้งชนิดที่ตัวกบทำด้วยไม้และทำด้วยเหล็ก มีมือจับ ๒ ข้าง มีทั้งชนิดท้องตรงและท้องโค้ง
๑๒. ลูกดิ่ง
ลักษณะเป็นลูกเหล็กกลึงปลายแหลม มีรูสำหรับร้อยผูกเป็นขั้ว และมีขนาดต่างๆ ใช้ทิ้งดิ่งเพื่อหาศูนย์กลางในการวางกระดูกงู การตั้งหาทวน และการติดตั้งกงเรือ ในการจับแนวดิ่งจะต้องให้ลูกดิ่งนิ่งสนิทเสียก่อน จึงจะหาจุดหมายเพื่อขีดเส้นต่อไป
๑๓. คีม
มีหลายชนิด แบ่งตามลักษณะการใช้งาน ดังนี้
- คีมปากนกแก้ว ใช้ตัดลวด ตัดตะปู หรือตัดลวดผูกเหล็ก
- คีมปากจิ้งจก ใช้ตัดลวด หรือปอกลวดสายไฟฟ้า
๑๔. สิ่ว
ใช้เจาะไม้ โดยการตอกที่ด้ามส่วนปลาย มีหลายขนาดตามเนื้องานที่ต้องการเจาะ มีทั้งแบบตรงและแบบโค้ง
๑๕. ระดับน้ำ หรือ ปรอท
มีทั้งชนิดไม้ โลหะ และพลาสติก ภายในบรรจุด้วยหลอดแก้วซึ่งมีปรอทอยู่ภายใน สามารถใช้ได้ทั้งแนวระดับและแนวดิ่ง