เล่มที่ 7
การเลี้ยงปลา
สามารถแชร์ได้ผ่าน :
| การเลี้ยงปลาน้ำกร่อย ประเทศไทยเรามีฝั่งทะเลที่เป็นป่าแสมโกงกาง เป็นที่ลุ่มน้ำท่วมเหมาะแก่การพัฒนาการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ เป็นเนื้อที่ประมาณ ๑ ล้านไร่ การเลี้ยงปลาน้ำกร่อยเป็นอุตสาหกรรม มีการทำกันในประเทศฟิลิปปินส์ อินโดนีเซีย และไต้หวัน แต่ในประเทศไทย การเลี้ยงปลาน้ำกร่อยยังไม่อยู่ในความนิยม ทั้งนี้อาจจะเนื่องมาจากปลาน้ำกร่อยที่นิยมเลี้ยงกันคือ ปลานวลจันทร์ทะเล ไม่อยู่ในความนิยมของคนไทย และค่อนข้างมีราคาถูก ส่วนปลาที่มีราคาแพง และคนไทยนิยม เช่น ปลากะพง ก็หาลูกปลาที่จะนำมาเลี้ยงค่อนข้างยาก การเลือกทำเลขุดบ่อเลี้ยงปลาน้ำกร่อย ควรเป็นที่ราบลุ่ม ชายฝั่งทะเลที่มีน้ำทะเลท่วมถึง และเมื่อระดับน้ำทะเลขึ้นสูง ควรมีระดับความลึกประมาณ ๑.๕๐ เมตร พื้นที่ดังกล่าวไม่ จำเป็นต้องขุดดิน เพียงแต่ตีคันรอบเป็นบ่อ วางท่อระบายน้ำทะเลเข้า เมื่อระดับน้ำขึ้น และวางท่อระบายน้ำทิ้งเมื่อระดับน้ำ ทะเลต่ำ ลักษณะดินควรเป็นดินเหนียวอุ้มน้ำได้ดี และมีความเป็นกรดด่างอยู่ระหว่าง ๖.๕-๗.๕ ซึ่งเหมาะสำหรับการเจริญ เติบโตของสาหร่าย ลักษณะของฟาร์มเลี้ยงปลาน้ำกร่อยที่มีความสมบูรณ์ ในตัวเองคือ มีบ่อเลี้ยงลูกปลาขนาดนิ้วมือและบ่อเลี้ยงปลาใหญ่ ในฟิลิปปินส์ เนื้อที่ฟาร์มเลี้ยงปลาจะแบ่งออกเป็นบ่อต่างๆ คือ บ่ออนุบาลร้อยละ ๑ บ่อเลี้ยงลูกปลาขนาดนิ้วมือร้อยละ ๙ และบ่อเลี้ยงปลาใหญ่ร้อยละ ๙๐ บ่อเลี้ยงปลาใหญ่โดยมากมีเนื้อที่ ตั้งแต่ ๓-๕ ไร่ และมีระดับความลึก ๓๐-๑๒๐ เซนติเมตร การจัดรูปบ่อเลี้ยงปลาน้ำกร่อย มีลักษณะคล้ายกับบ่อ เลี้ยงปลาน้ำจืด รูปบ่ออาจเป็นสี่เหลี่ยมด้านเท่าหรือสี่เหลี่ยมผืนผ้า ล้อมรอบด้วยคันดินสูงกว่าระดับเก็บกักน้ำ ๓๐ เซนติเมตร คันดินรอบนอกเป็นคันรอบบ่อต่างๆ เป็นคันใหญ่และแข็งแรง สูงกว่าระดับน้ำทะเล เมื่อขึ้นสูงเต็มที่ ประมาณ ๕๐ เซนติเมตร น้ำที่มาหล่อเลี้ยงปลาระบายจากคูส่งน้ำติดต่อกับทะเล ประตูระบายน้ำควรทำด้วยวัสดุแข็งแรง เช่น คอนกรีตหรือ อิฐหรือทำด้วยไม้ การเก็บกักและการระบายน้ำดำเนินการให้ ประสานกับการขึ้นลงของระดับน้ำทะเล ประตูน้ำมีช่องสำหรับใส่ตะแกรง ป้องกันศัตรูปลาเข้ามาในบ่อ บ่อต่างๆมีทางน้ำ ติดต่อเข้าหาทางน้ำสายหลัก ซึ่งอยู่ในที่มีระดับต่ำสุด ทำให้สามารถควบคุมการถ่ายเทน้ำเข้าและออกได้ทุกๆ บ่อ และทำให้การจับปลาสะดวกยิ่งขึ้น ในบ่อเลี้ยงปลาน้ำกร่อย ดินมีความสำคัญในการผลิตปลา ดินส่วนใหญ่เป็นดินตะกอนซึ่งพัดพามากับน้ำและดินที่ดีที่สุด เป็นดินที่เกิดมาจากภูเขาไฟ ดินก้นบ่อควรเป็นดินที่เก็บกักน้ำได้ดี แหล่งที่มาของน้ำได้มาจากทะเลและน้ำฝน แต่ในบาง ท้องที่อาจได้น้ำจืดจากลำธารหรือลำคลอง แหล่งที่มาของน้ำ ทำให้ความเค็มของน้ำต่างกัน การระเหยทำให้น้ำมีความเค็ม เพิ่มขึ้น แต่เมื่อฝนตกหรือได้รับน้ำจืด ความเค็มจะลดลง ความเค็มของน้ำอาจจะแตกต่างกัน หากบ่อสร้างในที่ใกล้ทะเลและ บ่ออยู่ลึกเข้ามาในผืนดินที่ได้รับน้ำจืด อุณหภูมิของน้ำแตกต่างกันตามฤดูกาลในบ่อ สำหรับ เลี้ยงปลาน้ำกร่อย ส่วนใหญ่มักมีระดับน้ำตื้น ในฤดูร้อน อุณหภูมิของน้ำอาจจะสูงถึง ๓๕ องศาเซลเซียส ฉะนั้น ภายในบ่อควรจะ ขุดให้มีส่วนลึกที่ปลาจะหลบอาศัย น้ำในบ่อปลาควรมีลักษณะเป็นด่างเล็กน้อย และมีก๊าซออกซิเจนพอเพียง หลักเกณฑ์การคัดเลือกปลาที่จะเลี้ยง จุดประสงค์ในการเลี้ยงปลาที่จะให้ได้กำไรก็คือ จะต้อง เลี้ยงปลาที่ให้ผลผลิตเป็นเนื้อปลาสูงสุดในแหล่งน้ำนั้นๆ เป็นปลาที่กินอาหารธรรมชาติที่มีอยู่ในบ่ออย่างเต็มที่ และกินอาหาร สมทบบางส่วน โดยคำนึงในแง่เศรษฐกิจ ที่จะให้ผลตอบแทนคุ้มค่า ข้อพิจารณาขั้นพื้นฐานในการคัดเลือกปลาที่จะเลี้ยงก็คือ ควรเป็นปลาที่มีคุณลักษณะดังต่อไปนี้ (๑) เจริญเติบโตรวดเร็ว (๒) มีความสามารถในการกินอาหารธรรมชาติอย่างเต็มที่ และ มีประสิทธิภาพในการเปลี่ยนอาหารเป็นเนื้อ (๓) มีความทนทานต่อภาวะแวดล้อม และมีความต้านทานต่อการเบียดเบียน ของโรคพยาธิ (๔) มีลูกดก ระยะเวลาการวางไข่แพร่พันธุ์ ยาวนานและวางไข่หลายครั้ง (๕) ไม่เป็นศัตรูหรือกินปลาด้วย กัน โดยเฉพาะควรเป็นปลากินพืชหรือกินแพลงก์ตอน (๖) ควรเป็นปลาที่เลี้ยงรวมกับปลาอื่นได้ดี (๗) เป็นปลาที่มีรสชาติดีและมีคุณค่าทางอาหารสูง | |
 การคัดเลือกปลาที่จะเลี้ยง | การที่ปลาจะใช้ประโยชน์จากอาหารธรรมชาติอย่างมี ประสิทธิภาพนั้น จะต้องเป็นปลาที่กินอาหารที่มีการเจริญเติบโตรวดเร็ว เช่น ปลาที่กินพวกอินทรียสารที่เน่าเปื่อย หรือปลาที่กินสาหร่าย นอกจากนั้น ควรจะเป็นปลาที่ใช้ประโยชน์ จากอาหารธรรมชาติที่มีอยู่ในส่วนต่างๆ ของบ่อ ปลาที่มีแหล่งอาศัยต่างกันก็กินอาหารแตกต่างกันออกไป เพื่อที่จะให้เกิดผลผลิตสูง ก็ควรจะเลี้ยงปลาที่มีนิสัยการกินอาหารแตกต่างกัน ไว้ในบ่อเดียวกัน |
| ในแง่เศรษฐกิจควรจะเลี้ยงปลากินพืช แต่ผู้บริโภค ปรารถนาปลาที่มีรสชาติดีแตกต่างกัน ปลากินเนื้อเป็นปลาที่มีรสชาติดีกว่าปลากินพืช และมีราคาดีกว่า จึงมีผู้นิยมเลี้ยงกับปลาอื่นที่เป็นเหยื่อในอัตราส่วนที่เหมาะสม | |
 บ่อเลี้ยงปลาน้ำกร่อย | |
| การเพาะเลี้ยงปลาบางชนิดให้ผลผลิตดีกว่าปลาที่มีอยู่ ในท้องที่ จึงได้มีการนำปลาจากต่างประเทศเข้ามาเลี้ยง และมีปลาหลายชนิดที่เรานำเข้ามาเลี้ยงในประเทศ บางชนิดก็เป็นที่นิยม เช่น ปลานิล และบางชนิดก็เสื่อมความนิยม เช่น ปลาหมอเทศ นอกจากนั้นปลาบางอย่างอาจจะเลี้ยงได้ดีในสภาวะ แวดล้อมที่แตกต่างจากเดิม ปลาน้ำกร่อย เช่น ปลานวลจันทร์ทะเล ปลากระบอก ปลากะพง เจริญเติบโตดีในน้ำจืด | |
หัวข้อก่อนหน้า
