แร่รัตนชาติที่เป็นอัญมณี หรือเพชรพลอยต่างๆ จะมีลักษณะ และคุณสมบัติ ที่สำคัญคือ มีความสวยงาม มีความแข็งคงทนต่อการถูกขูดขีด และเป็นสิ่งที่หาได้ยาก หมายความว่า แร่รัตนชาติมิได้มีเหมือนกันทุกประเทศ บางประเทศมีเพชรมาก เช่น แอฟริกาใต้ ประเทศไทยและพม่า มีทับทิมที่มีคุณภาพดี สีสวย เป็นที่รู้จักดีทั่วโลก ประเทศออสเตรเลีย มีโอปอที่มีค่าสูง และสวยงาม ประเทศจีน มีหยก ประเทศญี่ปุ่น มีไข่มุก ฯลฯ |
พลอยสีต่างๆ |
ความสวยงามของอัญมณีอยู่ที่สี ประกายแวววาว และความใสสะอาด ซึ่งเป็นผลจากการเจียระไนประกอบกัน ทำให้คุณสมบัติดังกล่าวเด่นชัดขึ้น คุณสมบัตินี้เป็นสิ่งที่มีอยู่ในตัวเพชรพลอยแต่ละชนิด มีมาตั้งแต่เกิดเองตามธรรมชาติ เพชรพลอยชนิดเดียวกัน หรือต่างชนิดก็ตาม อาจมีสีอ่อนแก่ มีความใสหรือขุ่นมัว หรือมีมลทิน เพชรพลอยเป็นแร่รัตนชาติ การค้นหาจึงต้องมีการศึกษาถึงกำเนิดความเป็นมาของเพชรและพลอยแต่ละชนิดว่า เกิดกับหินชนิดหรือประเภทใด หรืออาจกล่าวว่า หินชนิดใด จะเป็นต้นกำเนิดเพชรหรือพลอยเหล่านั้น ในสมัยโบราณอาจเป็นการพบเพชรพลอยก่อนแล้ว มีการศึกษาค้นคว้าวิจัยถึงแหล่งเพชร พลอยเหล่านั้น มีการบันทึกข้อมูลไว้ ซึ่งได้เป็นประโยชน์ในสมัยต่อมา โดยเป็นเครื่องชี้นำ หรือเป็นแนวทางในการสำรวจค้นหาแหล่งใหม่ต่อไป เพื่อให้ได้อัญมณีมาเสนอต่อผู้ใช้ ซึ่งมีเพิ่มมากขึ้นโดยตลอด การศึกษาทางวิชาการอัญมณี ตลอดจนการสำรวจค้นคว้าวิจัย ทำให้ได้พบแร่รัตนชาติ ที่มีคุณสมบัติเป็นอัญมณีเพิ่มมากขึ้นอีกมากมายหลายชนิด รวมทั้งหินที่มีลักษณะแปลกเด่น เมื่อนำมาตกแต่งด้วยวิธีการ และเทคนิคต่างๆ ก็ใช้ทำเครื่องประดับได้ นอกจากนี้แร่รัตนชาติชนิดใหม่ๆ ที่พบเป็นอัญมณี ยังมีสีสันต่างๆ มีประกาย และความใสสะอาด คล้ายกับเพชร ทับทิม มรกต หรือบุษราคัม ที่เคยรู้จัก และใช้กันมาก่อนนั้นด้วย ในขณะที่เพชรพลอย พวกทับทิม มรกต ฯลฯ หาได้ยากขึ้น ผู้นิยมต้องการใช้มีมากขึ้น อัญมณีที่มีสีสันคล้ายคลึงกัน ก็ทดแทนได้ แต่คุณภาพ และคุณสมบัติของอัญมณีดังกล่าว ซึ่งไม่เหมือนกันอยู่แล้วนั้น อาจจะดีกว่า หรือด้อยกว่าก็ได้ ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับคุณลักษณะของอัญมณีแต่ละชิ้น |
พลอยเจียระไนในเม็ดใหญ่ที่สุดในโลก ๕๔๕ กะรัต |
อย่างไรก็ตาม ความนิยมของผู้ใช้ทั่วโลกยังคงต้องการใช้อัญมณี ที่เป็นแร่รัตนชาติดั้งเดิมคือ เพชร ทับทิม มรกต อยู่มาก แต่เมื่อปริมาณที่มีซื้อขายในตลาดอัญมณีมีน้อยลง ทำให้เกิดมีการค้นคว้าวิจัย ทำการสังเคราะห์อัญมณีขึ้นมา ให้เหมือนแร่รัตนชาตินั้นๆ บ ้าง ใช้วัตถุอื่นทำเทียมบ้าง มากมายหลายรูปแบบ การซื้อหาอัญมณี จึงเป็นสิ่งที่ต้องระวัง และทำความเข้าใจในธรรมชาติของอัญมณี และความก้าวหน้าในทางวิชาการอัญมณีในปัจจุบันว่า มีข้อเท็จจริงประการใด แร่รัตนชาติไม่ว่าชนิดใดก็ตาม ที่เกิดในธรรมชาติในแหล่งต่างๆ ที่มีขนาดใหญ่หนักหลายสิบกะรัตนั้น หาได้ยากมาก โดยเฉพาะเพชรและทับทิม มีเพียงไม่กี่ชิ้นในโลก นอกนั้นส่วนใหญ่จะมีขนาดเล็กและปานกลาง และเนื่องจากแร่รัตนชาติมีคุณสมบัติในเรื่องความแข็งทนทาน เมื่อเกิดมากับหินต้นกำเนิดแล้ว ต่อมาหินผุพังไป แร่รัตนชาติก็จะหลุดออก และถูกน้ำพัดพาไปสะสมในที่ๆ เรียกว่า ลานแร่ (placer) การหาแร่รัตนชาติ โดยเฉพาะพวกเพชร พลอย ทับทิม และไพลิน จึงใช้วิธีขุดเป็นบ่อลงไป แล้วนำดินที่ขุดได้ ขึ้นมาร่อนหาเพชร พลอย เมื่อพบแล้ว ก็ยังถือว่า เป็นเพชรดิบ พลอยดิบ ต้องนำมาตกแต่งเจียระไนเป็นรูปแบบต่างๆ ตามลักษณะที่เหมาะสมของอัญมณีนั้น เช่น เพชรต้องเจียระไนหน้าเหลี่ยม ทับทิมเนื้อสะอาดใสสีสวย ก็นิยมเจียระไนหน้าเหลี่ยม แต่ถ้าเนื้อขุ่น ก็จะเจียระไนหน้าหลังเบี้ยมนกลม หรือหน้ารูปไข่ ดังนี้เป็นต้น จากนั้นจึงนำไปประกอบกับทองคำ หรือทองคำขาว ทำเป็นสร้อย เข็มกลัด แหวน หรือแม้แต่ประดับเสื้อผ้าหรูหรา การประดับอัญมณี นอกจากจะใช้ เพื่อความสวยงาม แสดงความมั่งคั่งมีฐานะของเจ้าของแล้ว ยังนิยมประดับ เพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ผู้สวมใส่ รวมทั้งยังอาจมีความเชื่อเกี่ยวกับโชคลาง และคุณสมบัติในการคุ้มกันอีกด้วย |