ตับอักเสบเอ

โรคนี้มีชื่อเดิมอยู่หลายชื่อ เช่น ตับอักเสบที่มีเชื้อติดต่อได้ ตับอักเสบชนิดระบาด ตับอักเสบที่ติดต่อทางการกิน

            การระบาดของโรคตับอักเสบเอ ที่เป็นที่รู้จักกันดี ได้แก่ การระบาดในทหารและพลเรือนในประเทศเยอรมนี ในปี พ.ศ. ๒๑๗๒ ในกองทัพบกอังกฤษ เมื่อปี พ.ศ. ๒๒๘๐ ระบาด ในกรุงปารีสระหว่างสงครามฟรังโก-ปรัสเซีย พ.ศ. ๒๓๑๓ ในระหว่างสงครามบัวร์ ในแอฟริกา เมื่อคริสต์ศตวรรษที่ ๒๐ ในกองทัพเรือญี่ปุ่น ระหว่างสงครามกับรัสเซียเมื่อปี พ.ศ. ๒๔๔๗ และไม่ว่าจะเป็นระหว่างสงครามโลกครั้งที่ ๑ หรือสงครามโลกครั้งที่ ๒ กรณีขัดแย้งในตะวันออกกลาง สงครามเกาหลี สงครามเวียดนาม โรคตับอักเสบก็จะระบาดแทรกแซงอยู่เสมอๆ ในสงครามโลกครั้งที่ ๒ ทหารอเมริกันป่วยเป็นโรคตับอักเสบทั้งสิ้น ถึงหนึ่งแสนห้าหมื่นคน ในประเทศเยอรมนีในช่วงเวลาเดียวกัน ก็มีผู้ป่วยด้วยโรคตับอักเสบในกองทัพ และในพลเรือน กว่าห้าล้านคน

            ในปี พ.ศ. ๒๔๘๓ แมกคัลลัม ได้เสนอให้เรียกชื่อกันใหม่ว่า ตับอักเสบจากเชื้อไวรัสเอ ซึ่งเป็นชื่อที่เรียกกันมา จนกระทั่งปัจจุบัน โดยมีไวรัสตับอักเสบชนิดเอเป็นต้นเหตุ ไวรัสตับอักเสบชนิดเอเป็นไวรัสชนิดที่มียีโนมเป็นกรดไรโบนิวคลิอิก หรืออาร์เอ็นเอ ขนาดประมาณ ๒๗ นาโนเมตร ตรวจพบไวรัสได้ใน อุจจาระของผู้ป่วยในระยะเฉียบพลันด้วยกล้อง จุลทรรศน์อิเล็กตรอน เป็นไวรัสที่จำแนกไว้ได้ ในกลุ่มของพิโคน่าไวรัส ซึ่งเป็นไวรัสกลุ่มเดียวกันกับไวรัสโปลิโอนั่นเอง ไวรัสตับอักเสบชนิดเอ มีชื่อสากลอีกชื่อหนึ่งว่า เอนเตโรไวรัส-๗๒

            โรคนี้ติดต่อกันได้ โดยการกินอาหารหรือน้ำ ที่ปนเปื้อนเชื้อ การระบาดที่เกิดขึ้นในท้องถิ่น มักจะสัมพันธ์กับน้ำดื่ม อาหารทะเล น้ำแข็ง อาจจะระบาดอย่างกว้างขวางได้ เมื่อมีบุคคลมารวมกันอยู่เป็นหมู่มาก เช่น ในกรมทหาร โรงเรียน เรือนจำ เป็นต้น การระบาดในโรงเรียน หลายแห่งในประเทศไทยเริ่มที่บ่อน้ำ ถังเก็บน้ำ ของโรงเรียน ระยะฟักตัวของโรค ประมาณ ๑๕-๕๐ วัน โรคนี้มักเป็นในวัยเด็กและวัย หนุ่มสาว ในผู้ใหญ่มักจะเคยติดโรคโดยไม่ ปรากฏอาการมาก่อน จึงทำให้มีภูมิคุ้มกันโรค ตามธรรมชาติ ซึ่งตรวจพบภูมิคุ้มกันได้ในประชากรผู้ใหญ่ทั่วไป ในประเทศไทยสูงถึงร้อยละ ๘๐-๙๐ ด้วยเหตุนี้โรคนี้จึงมักไม่พบในผู้ใหญ่ ที่อายุเกิน ๔๐ ปี