การตรวจสอบอัญมณี

            ด้วยเหตุว่า อัญมณีส่วนใหญ่จะเป็นแร่ชนิดต่างๆ ดังนั้นการตรวจจำแนกประเภท และการจัดแบ่งชนิดอัญมณี จึงมีความสัมพันธ์เกี่ยวข้องกับการตรวจจำแนกชนิดแร่อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ อัญมณีแต่ละประเภท แต่ละชนิดที่เป็นแร่นั้น ต่างก็มีคุณสมบัติทางเคมี ทางกายภาพ ทางแสง เฉพาะตัว และปกติจะคงที่ ดังนั้นการวัดหาค่า และตรวจสอบคุณสมบัติต่างๆ นี้ให้ถูกต้อง แม่นยำโดยใช้เครื่องมือที่มีประสิทธิภาพ จึงเป็นสิ่งจำเป็น และเป็นประโยชน์มาก ทั้งยังให้แนวทางที่เป็นไปได้ในการตรวจจำแนกประเภท และชนิดอัญมณีได้อย่างถูกต้อ งแม้ว่านักแร่วิทยา และนักอัญมณีจะใช้วิธีการตรวจจำแนก และเครื่องมือหลายชนิดที่คล้ายคลึงกัน แต่ก็ยังมีความแตกต่างในลักษณะพื้นฐานวิธีการ การตรวจสอบอัญมณีซึ่งเป็นส่วนสำคัญที่สุดในวิชา "อัญมณีศาสตร์" คือ การใช้วิธีการทางวิทยาศาสตร์ ที่เป็นการรวบรวมข้อมูลหลักฐาน ที่ได้จากการปฏิบัติการทดสอบ ที่เหมาะสมเพียงพอ สำหรับการสรุปผล ที่จะจำแนกประเภทของอัญมณี และจัดแบ่งอัญมณีนั้นได้เป็นชื่อและชนิดแร่ ตามลำดับ โดยมีวิธีการ ซึ่งไม่เหมือนกับวิธีการหลายๆ อย่างในการตรวจแร่ เป็นต้นว่า ถูกจำกัดขั้นตอนต่างๆ ในการตรวจสอบ ต้องมีความสมบูรณ์ ความรวดเร็ว ในการตัดสินวิเคราะห์ และต้องไม่ทำให้อัญมณีเกิดความเสียหาย นอกจากนี้ ขั้นตอนต่างๆ ของการตรวจจำแนกชนิดอัญมณีต่างๆ อย่างถูกต้องนั้น จำเป็นจะต้องประยุกต์ใช้ความรู้ทางวิชาอัญมณีศาสตร์ เข้าช่วยด้วย เช่น ค่าดัชนีหักเหของแสง สีแฝด การดูดกลืนแสง ความถ่วงจำเพาะ และลักษณะตำหนิมลทินภายในต่างๆ เป็นต้น รวมทั้งการแปลความหมายที่ถูกต้องจากข้อมูลที่ได้จากการทดสอบ ด้วยเครื่องมืออัญมณีศาสตร์ที่เหมาะสม อย่างไรก็ตาม ประสิทธิภาพในการตรวจสอบอัญมณีนั้น จะมีความสัมพันธ์โดยตรงกับประสบการณ์ และความรู้ความสามารถของผู้ตรวจ