เล่มที่ 21
พฤกษศาสตร์พื้นบ้าน
สามารถแชร์ได้ผ่าน :



ปอสา

พืชที่ใช้ทำกระดาษ

            กระดาษสา ทำจากต้นปอกระสา (Broussonetia papyrifera) และกระดาษข่อย ทำจากต้นข่อย (Streblus asper)

            สมุดไทยที่ทำขึ้นจากกระดาษสาเรียก "สมุดสา" ทำจากกระดาษข่อยเรียก "สมุดข่อย" ใช้ตามชนบทในสมัยก่อน สมุดมีลักษณะเป็นกระดาษแผ่นเดียว ยาวติดต่อกันไปตลอดเล่ม ด้วยการพับทบกลับไปกลับมา จนเป็นเล่มหนา กว้างยาวเท่าใด ก็ได้ สามารถเขียนภาพประกอบ ทั้งภาพลายเส้น และภาพสีประเภทจิตรกรรมลงสมุดได้ด้วย

            การเขียนหนังสือลงบนวัสดุที่ทำจากพืช ที่นิยมกันมากในสมัยโบราณอีกแบบหนึ่ง ได้แก่ การจารึกลงใบลาน (Corypha umbraculifera) หรือใบตาล (Borassus flabellifer) เรียกว่า "คัมภีร์ใบลาน" การเขียนตัวอักษรลงบนใบลาน เรียกว่า "การจาร" โดยใช้การฝังเขม่าสีดำลงไปในร่องที่ขีดไว้บนใบลาน แล้วขัดตกแต่งใบลานให้สะอาด จะได้ตัวอักษรสีดำ ฝังอยู่ในเนื้อของใบลาน การทำคัมภีร์ใบลานในสมัยก่อน จะใช้เข้าห่อ หรือผูกห่อคัมภีร์ ตกแต่งปกหน้าหลัง เช่นเดียวกับสมุดในปัจจุบัน