หลักฐานที่แสดงว่าพระสงฆ์มีพัดยศใช้คือ จดหมายเหตุของทูตลังกา ที่มาขอพระสงฆ์ไทยไปตั้งสมณวงศ์ให้กลับมีขึ้นในประเทศลังกา รัชกาลสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศ ในสมัยอยุธยา ในหนังสือประดิษฐานพระสงฆ์สยามวงศ์ในลังกาทวีป พระราชนิพนธ์ในสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงเล่าไว้ตอนหนึ่งว่า ทูตลังกาพรรณนาถึงการไปเฝ้าสมเด็จพระสังฆราช ณ วัดมหาธาตุ ว่า "ในตำหนักที่ ทรงรับแขก มีบัลลังก์ตั้งพัดยศด้ามงาไว้ ๒ เล่ม เล่มหนึ่งพื้นพัดสานด้วยงาอีกเล่มหนึ่งพื้นกำมะหยี่สีแดง ปักเป็นลวดลายด้ายทองและเงิน" ซึ่งแสดงว่า พระสงฆ์ที่ทรงสมณศักดิ์มีพัดยศใช้มาแต่ครั้งสมัยอยุธยาหรืออาจก่อนหน้านั้น และในหนังสือเรื่อง ตาลปัตร พระนิพนธ์ของหม่อมเจ้าดวงจิตร  จิตรพงศ์ กล่าวถึงเรื่องตาลปัตรกับกฎราชสำนักว่า "มี ประเพณีมาแต่ดั้งเดิมว่า พระราชาคณะซึ่งได้รับพระราชทานตาลปัตรแฉกเป็นพัดยศเมื่อได้รับนิมนต์ ให้เข้าไปเทศน์ถวาย จะต้องนำตาลปัตรเข้าไป ๒ เล่ม คือ พัดแฉก ที่ได้รับพระราชทานเล่มหนึ่งกับพัดรองอีกเล่มหนึ่งในขณะที่ขึ้นไปบนธรรมาสน์นั้น จะถือพัดแฉกไม่ได้ ต้องถือพัดรองขึ้นไปถวายศีลแทนต่อเมื่อเทศน์แล้ว กลับลงมานั่งยังอาสน์จะถวายอนุโมทนาถวายอดิเรก จึงให้ใช้พัดยศ ประเพณีนี้ในปัจจุบันมีระบุไว้ในกฎพระราชสำนักว่าพัดยศนั้น พระสงฆ์จะนำมาใช้ได้ เฉพาะงานพระราชพิธี ที่มีการถวายอนุโมทนาถวายอดิเรกเท่านั้น"

อนึ่ง คณะสงฆ์ได้มีการกำหนดหลักเกณฑ์การใช้พัดยศ และการถวายอดิเรกอันเป็นประเพณีที่พระสงฆ์จะถวายพระเกียรติในงานพระราชพิธีต่างๆ เพื่อเป็นแนวปฏิบัติไว้ด้วย คือ

            ๑. กรณีที่ต้องใช้พัดยศและถวายอดิเรก

                        ๑.๑ งานพิธีที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนิน

                        ๑.๒ งานพิธีที่สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดำเนิน

                        ๑.๓ งานพิธีที่สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เสด็จฯ ทรงปฏิบัติพระราชกรณียกิจ แทนพระองค์ ให้พระสงฆ์ถวายอดิเรกแด่ทั้งสองพระองค์

                        ๑.๔ งานพิธีที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว หรือสมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ผู้ใดผู้หนึ่งไปปฏิบัติพระราชกรณียกิจแทนพระองค์

                        ๑.๕ งานพิธีที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว หรือสมเด็จพระนางเจ้าฯพระบรมราชินีนาถ ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้จัดขึ้น หรือได้รับพระบรมราชานุญาตให้จัดขึ้น เช่น งานถวายผ้าพระกฐินพระราชทานงานทรงบำเพ็ญพระราชกุศลพระราชทานศพ หรืองานศพที่อยู่ในพระบรมราชานุเคราะห์ งานที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถทรงบำเพ็ญพระราชกุศลในสถานที่ต่างๆ รวมทั้งงานพระราชทานปริญญาบัตร

การใช้พัดยศของพระสงฆ์ ในการพระราชพิธีต่างๆ มีกำหนดไว้ทั้งในกฎพระราชสำนัก และระเบียบของคณะสงฆ์ไทย