ศัลยกรรมตกแต่ง คือ การผ่าตัดที่เกี่ยวข้องกับผิวหนังและอวัยวะที่ผิวหนังห่อหุ้มอยู่ เพื่อแก้ไขสิ่งผิดปกติของอวัยวะนั้นๆ ให้กลับมามีรูปลักษณะและทำหน้าที่ได้ดีเหมือนปกติทั่วไป เรียกว่า ศัลยกรรมตกแต่งเสริมสร้าง ต่อมา ได้ขยายเป็น ศัลยกรรมตกแต่งเสริมสวย หรือที่เรียกกันทั่วไปว่า ศัลยกรรมความงาม คือ การทำศัลยกรรมตกแต่ง ในคนปกติให้ดูดี และสวยงามยิ่งขึ้น หรือทำให้ผู้สูงวัยดูอ่อนเยาว์ลง โดยมากมักจะเป็นศัลยกรรมบนใบหน้า
หัวใจของศัลยกรรมตกแต่ง คือ การบูรณะชดเชยส่วนที่ขาดหายไป โดยใช้เนื้อเยื่อส่วนอื่นมาทดแทน ซึ่งมีรายละเอียดมากมาย ตามหลักวิชาการแพทย์
การดูแลบาดแผลมีความสำคัญในการทำศัลยกรรมตกแต่ง เช่น ถ้าเป็นบาดแผลสด อาจเกิดจากการผ่าตัด หรือจากอุบัติเหตุ ใช้วิธีทำความสะอาดแผล ป้องกันการติดเชื้อ แล้วเย็บปิด ถ้าเป็นแผลเรื้อรัง ใช้วิธีทำแผลจนมีเซลล์ผิวหนัง งอกมาปกคลุม จนแผลหาย ถ้าเป็นแผลลึกและกว้าง เช่น แผลจากไฟไหม้น้ำร้อนลวก อาจต้องพิจารณาปลูกถ่ายเนื้อเยื่อ และผิวหนัง รวมทั้ง ต้องให้น้ำและเกลือแร่ทดแทนแก่ร่างกายด้วย
การทำศัลยกรรมจมูก (ก่อน)
จมูกที่ทำศัลยกรรม (หลัง)
การทำศัลยกรรมตกแต่งเสริมสร้างเป็นการแก้ไขความพิการ ซึ่งเกิดได้กับทุกส่วนของร่างกาย ตลอดช่วงเวลาตั้งแต่เกิด จนถึงสิ้นอายุขัย ความพิการแต่กำเนิดที่พบบ่อย ได้แก่ โรคปากแหว่งเพดานโหว่ มีหลักในการแก้ไข คือ การเย็บซ่อมแซม ให้มีริมฝีปากเหมือนคนทั่วไป แก้ไขอวัยวะที่เกี่ยวข้องให้พูดและรับประทานได้เป็นปกติ อีกโรคที่พบมากคือ โรคเกี่ยวกับความผิดปกติของกะโหลกศีรษะและกระดูกบริเวณใบหน้า การแก้ไขต้องมีการตัดเลื่อนและย้ายกระดูก มีการยึดตรึงกระดูกให้ได้รูปทรงของกะโหลกและใบหน้าที่เหมาะสม และมีพื้นที่เพียงพอกับการเจริญเติบโตของสมอง การผ่าตัดต้องอาศัยคณะแพทย์ผู้เชี่ยวชาญในหลายสาขาวิชาทำงานร่วมกัน
การสร้างอวัยวะทดแทนส่วนที่ขาดหายไป ไม่ว่าจะเป็นความพิการแต่กำเนิด หรือเกิดขึ้นหลังจากประสบอุบัติเหตุ หรือถูกตัดทิ้ง เนื่องจากโรคร้าย ก็ทำโดยใช้หลักศัลยกรรมตกแต่ง เช่น การสร้างนิ้ว จมูก ใบหู ริมฝีปาก โดยใช้เนื้อเยื่อ ที่เหมือนกันมาสร้าง ตามหลักการปลูกถ่ายเนื้อเยื่อ
ด้านศัลยกรรมตกแต่งเสริมสวยก็มีความก้าวหน้าควบคู่ไปกับศัลยกรรมตกแต่งเสริมสร้าง แต่ก่อนผู้ทำศัลยกรรม มักไม่เปิดเผยให้ผู้อื่นทราบ แต่ต่อมาค่านิยมเปลี่ยนไป การเสริมความงามเป็นที่ยอมรับในสังคม จึงมีการบอกกล่าว และแพร่หลายไปอย่างรวดเร็ว ที่นิยมกันมาก เช่น การเสริมจมูก การทำตาสองชั้น ทำใบหน้าและเต้านมให้ดูเต่งตึง ปัจจุบัน การทำศัลยกรรมมีความเจริญก้าวหน้ามาก ทำให้มีความผิดพลาดน้อยลง จนบางครั้งไม่คำนึงถึงอันตรายที่อาจเกิดขึ้นได้ จึงมีคำเตือน สำหรับผู้คิดจะทำศัลยกรรมตกแต่งเสริมสวยว่า ควรไตร่ตรองให้รอบคอบ ก่อนทำควรปรึกษาแพทย์ ให้เข้าใจถึงวิธีการทำว่า เป็นอย่างไร ต้องใส่สารหรือสิ่งแปลกปลอมอะไรบ้าง ทำแล้วมีผลเป็นอย่างไร มีผลข้างเคียงหรือไม่ ทางที่ดีควรปรึกษาตั้งแต่ ๒ คน ขึ้นไป เพื่อฟังความเห็นที่หลากหลาย และเมื่อตัดสินใจที่จะทำแล้ว ควรเลือกทำกับแพทย์ ผู้เชี่ยวชาญที่ได้รับการรับรอง จากสมาคมศัลยแพทย์ตกแต่ง นอกจากนี้ควรเลือกสถานประกอบการที่สะอาดได้มาตรฐาน เรื่องอายุก็มีส่วนสำคัญ โดยปกติ ผู้ที่มีอายุยังไม่ถึง ๑๘ ปี ถือว่า ยังจะมีการเจริญเติบโตของกระดูกต่อไปอีก จึงยังไม่ควรทำศัลยกรรมตกแต่งเสริมสวย การทำศัลยกรรมแต่ละชนิดก็มีช่วงอายุที่เหมาะสมแตกต่างกัน ควรปรึกษาแพทย์ว่า เหมาะสมที่จะทำเมื่ออายุเท่าไร เช่น การทำตา การทำจมูก ก็อาจทำเมื่อมีอายุน้อยกว่าการแก้ไข รูปทรงและริ้วรอยบนใบหน้า
ข้อดีของการทำศัลยกรรมตกแต่ง คือ ทำให้ผู้มีความผิดปกติหรือผิดรูปมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น ทำให้คนปกติมีรูปลักษณ์ ที่สวยงามขึ้น อันจะเป็นผลดีต่อผู้นั้น ทั้งทางร่างกายและจิตใจ แต่อาจมีบางโอกาสเมื่อทำแล้ว ผลออกมา ไม่เป็นไปตามที่คาดหวังไว้ ก็จะกลายเป็นผลเสียต่อผู้นั้น คือ นอกจากไม่สวยดังใจแล้ว ยังทำให้เกิดความเครียดอีกด้วย