การเลือกใช้โอกาสในการประดิษฐ์ผักและผลไม้
ชีวิตประจำวัน
การประดิษฐ์ผักและผลไม้ต้องใช้เวลา และฝีมือ คนทั่วไปจึงมิได้แกะสลักผักและผลไม้กันอย่างวิจิตรพิสดารในชีวิตประจำวัน จะทำกันอยู่บ้างก็ประดิษฐ์อย่างง่ายๆ ไม่ต้องใช้เวลามากนัก เช่น แกะสลักรอบแตงกวา และมะเขือ ที่ใช้เป็นเครื่องจิ้ม จัดดอกไม้ใส่แจกันบูชาพระ หรือใช้ประดับห้อง แต่ถ้าเป็นของหลวงอาจมีการประดิดประดอยได้ทุกวัน ผักและผลไม้จะได้รับการตกแต่งเป็นอย่างดี เช่น แกะสลักแตงกวาเป็นตัวกระต่าย เพื่อบรรจุน้ำจิ้ม คว้านเงาะสอดไส้ด้วยมะละกอ แตงโมแกะสลักเป็นกระเช้า หรือดอกกุหลาบ
แตงโมเหลืองแกะสลัก
โอกาสพิเศษ
ในโอกาสพิเศษ ได้แก่ งานเลี้ยง รับแขก เยี่ยมไข้ หรือพิธีทางศาสนา และพิธีตามประเพณีต่างๆ เช่น งานแต่งงาน งานวันตรุษสารท วันขึ้นปีใหม่ และวันธรรมสวนะ เป็นต้น งานเหล่านี้จะใช้เวลาในการประดิษฐ์มากขึ้น และมีรูปแบบแตกต่างกันไป แล้วแต่ชนิดของงาน ถ้าเป็นงานเลี้ยงรับรองโดยทั่วไป จะแกะสลักผักและผลไม้ให้สวยงาม เพื่อนำไปประกอบอาหารหวานคาวมากขึ้น ถ้าเป็นงานเลี้ยงรับรองของทางรัฐบาล หรือของหลวง ก็จะมีความวิจิตรพิสดารมากขึ้น ตามลำดับ เช่น แกะสลักฟักทองให้สวยงาม เพื่อใช้เป็นภาชนะบรรจุแกงหรือต้มยำ แกะสลักเป็นลวดลายดอกไม้ ใบไม้ หรือลายไทย แล้วประดับด้วยตาข่าย ซึ่งร้อยด้วยดอกไม้สด ในเทศกาลปีใหม่มีการนำขิงดองที่แกะสลักเป็นรูปต่างๆ สบู่ที่แกะสลักเป็นดอกไม้ และผลไม้ที่แกะสลัก และเชื่อมหรือแช่อิ่มแล้ว บรรจุใส่กล่องแก้ว หรือกระเช้า เพื่อส่งมอบให้เป็นของขวัญแด่ผู้ที่เคารพนับถือ สำหรับงานวันลอยกระทงจะมีการเย็บกระทง แล้วจับจีบด้วยใบหรือดอก ประดับประดาด้วยดอกไม้ และมาลัย ถ้าเป็นของหลวง กระทงเครื่องสดจะได้รับการประดับประดาตกแต่งอย่างงดงาม โดยจะนำผักและผลไม้มาแกะสลักเป็นรูปต่างๆ เช่น นก ผีเสื้อ หงส์ และต่อเติมด้วยอุบะดอกไม้สด และมาลัยห้อยชาย