ในแต่ละปีทั่วประเทศไทยมีผู้สำเร็จการศึกษาในระดับมัธยมศึกษาเป็นจำนวนมาก ที่ต้องพลาดหวังจากการสอบคัดเลือกเข้าศึกษาต่อ ในมหาวิทยาลัย เนื่องจากสถาบันอุดมศึกษาส่วนใหญ่มีขีดความสามารถรับผู้เรียนจำนวนจำกัด และเป็นการศึกษาระบบปิด ที่ไม่สามารถรับผู้สำเร็จมัธยมศึกษาได้ทั้งหมด ผู้ที่พลาดหวังก็มุ่งเรียนกวดวิชา เพื่อรอการสมัครสอบคัดเลือกเข้ามหาวิทยาลัยของรัฐ ในปีต่อไป ทำให้สูญเสียเวลาและโอกาสในการศึกษาต่อระดับสูงขึ้นออกไปอีก ดังนั้น รัฐจึงพยายามขยายโอกาสการศึกษาระดับอุดมศึกษาให้กว้างขวางยิ่งขึ้น โดยเฉพาะอย่างยิ่ง ในช่วงที่ประเทศไทยต้องการกำลังคน ที่มีความรู้ระดับปริญญาตรีขึ้นไป เพื่อพัฒนาประเทศ ได้มีผู้เล็งเห็นความสำคัญในการขยายโอกาสทางการอุดมศึกษา โดยเฉพาะ ในสาขาวิชาที่ไม่ต้องลงทุนสูง อีกทั้งผู้รับโอกาสก็สามารถศึกษาความรู้จากตำราและสื่อต่างๆ ได้ด้วยตนเอง ทางราชการ จึงได้จัดตั้งมหาวิทยาลัยรามคำแหงขึ้น เมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๔ เป็นมหาวิทยาลัยเปิดที่รับผู้เข้าเรียนโดยไม่ต้องสอบคัดเลือก ในลักษณะมหาวิทยาลัยตลาดวิชา เช่นเดียวกับที่เคยเปิดการเรียนการสอน ที่มหาวิทยาลัยวิชาธรรมศาสตร์และการเมือง เมื่อแรกเริ่มก่อตั้งมาแล้ว ทั้งนี้ มหาวิทยาลัยรามคำแหงจัดการเรียนการสอนโดยมีชั้นเรียนตามปกติ แต่อาจเรียนด้วยตนเองก็ได้

มหาวิทยาลัยรามคำแหง เขตบางกะปิ กรุงเทพฯ เป็นมหาวิทยาลัยตลาดวิชา

            การริเริ่มจากการตระหนักถึงความสำคัญของการขยายโอกาสทางการอุดมศึกษาอย่างทั่วถึงได้เกิดขึ้นอีกครั้ง เมื่อทบวงมหาวิทยาลัยในขณะนั้น ได้ตั้งคณะอนุกรรมการพิจารณาศึกษาและจัดทำโครงการมหาวิทยาลัยเปิด เมื่อ พ.ศ. ๒๕๑๙  และมีการจัดตั้ง มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช ขึ้นเมื่อ พ.ศ. ๒๕๒๑ เป็นมหาวิทยาลัยเปิดที่ใช้ระบบเปิด คือ จัดการเรียนการสอนทางไกล แบบไม่มีชั้นเรียน ไม่จำกัดจำนวนผู้เรียน และเรียนได้ทุกวัยแม้ผู้ที่ทำงานแล้ว ผู้เรียนเรียนด้วยตนเอง จากสื่อการสอนประเภทต่างๆ ที่ทางมหาวิทยาลัยจัดให้ เช่น เอกสารการสอนชุดวิชาที่ส่งให้ทางไปรษณีย์ รายการวิทยุกระจายเสียง รายการวิทยุโทรทัศน์ สื่ออิเล็กทรอนิกส์ และด้วยระบบการสอนทางไกลนี้เองทำให้เกิดการกระจายโอกาสอย่างกว้างขวาง ในการเรียนต่อระดับปริญญาให้แก่ผู้ที่อาศัยอยู่ในถิ่นทุรกันดาร ซึ่งห่างไกลความเจริญ หรือในต่างแดน แม้แต่ผู้ต้องขังในเรือนจำ ก็ยังสามารถเข้าถึงการศึกษาต่อในมหาวิทยาลัยนี้ได้ตามศักยภาพและความสามารถของตน นับเป็นความเสมอภาคทางการศึกษา การจัดการศึกษาโดยระบบเปิดแบบไม่มีชั้นเรียนเป็นของตนเอง และใช้การสอนทางไกลเป็นหลัก ของมหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช จึงเป็นนวัตกรรมทางการศึกษา ที่มีส่วนสำคัญในการกระจายโอกาสให้แก่ประชาชนทั่วไป ได้เข้าถึงการศึกษาในระดับอุดมศึกษา อันเป็นการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ของประเทศ