การแบ่งประเภทของไม้ผล

            การแบ่งประเภทไม้ผล นอกจากจะอาศัย หลักง่ายๆ เช่น ขนาดของต้นและความต้องการ อุณหภูมิของพืชแล้ว เรายังมีวิธีการแบ่งทางวิทยาศาสตร์ ซึ่งใช้วิชาการสูงขึ้นเข้าช่วยพิจารณา เช่น วิชาพันธุศาสตร์ เคมี เซลล์วิทยา หรือวิชาที่ว่าด้วย ซากดึกดำบรรพ์

ต้นมะม่วงพันธ์รูบี (มีผลสีม่วงแดง) จากรัฐฟลอริดา สหรัฐอเมริกา

พันธุ์ไม้ผล

            ปัจจัยที่สำคัญยิ่งอย่างหนึ่งในการทำสวนผลไม้ คือ พันธุ์ไม้ผลที่เราใช้ปลูก ไม้ผลแต่ละพันธุ์ จะมีลักษณะแตกต่างกันออกไป เช่น มะม่วงประกอบด้วยพันธุ์ต่างๆ หลายสิบพันธุ์ ตัวอย่าง เช่น แก้ว อกร่อง พิมเสนมัน ทองดำ เขียวเสวย เป็นต้น แม้แต่พันธุ์เดียวกัน ก็อาจประกอบไปด้วยสายพันธุ์ ซึ่งแตกต่างออกไปจากพันธุ์เดิม เช่น พันธุ์อกร่อง อาจแยกออกเป็น อกร่องเขียว อกร่องทอง อกร่องกะทิ อกร่องกระจิบ อกร่องหัวโขน อกร่องแก้มแดง อกร่องทะวาย อกร่องมัน เป็นต้น ในแต่ละสายพันธุ์ ถ้าต่างต้นกัน กรรมพันธุ์อาจแตกต่างกันได้ เช่น ต้นหนึ่งอาจให้ผลดก ลูกโต เสี้ยนน้อย และเป็นพันธุ์เบา แต่อีกต้นหนึ่งของสายพันธุ์เดียวกัน อาจให้ลูกไม่ดก ลูกเล็ก มีเสี้ยนมาก และเป็นพันธุ์หนัก เป็นต้น ฉะนั้นการเลือกพันธุ์ปลูก จึงมีความสำคัญต่อการทำสวนผลไม้เป็นอย่างมาก

โดยทั่วๆ ไปพันธุ์พืชที่ดี คือ พันธุ์ที่ให้ผล ตอบแทนมากที่สุด ซึ่งพอสรุปลักษณะที่ต้องการได้ ดังต่อไปนี้

            ๑. เป็นพันธุ์ที่มีการเจริญเติบโตได้ดี ให้ผลผลิตสูงสม่ำเสมอ และสามารถผลิตได้ในต้นทุนที่ต่ำ

            ๒. ผลิตผลมีคุณภาพดีเป็นที่ต้องการของตลาดผลไม้สด และ (หรือ) ของโรงงานอุตสาหกรรมทำผลิตภัณฑ์จากผลไม้ ทนต่อการขนส่ง และเก็บรักษาได้นาน สามารถขนส่งสู่ตลาดด้วยต้นทุนต่ำ และตลาดต้องการในระยะยาว

            ๓. เป็นพันธุ์เบา หรือให้ผลนอกฤดูได้ และสามารถขยายพันธุ์ง่ายด้วยต้นทุนที่ไม่แพงนัก

            ๔. เป็นพันธุ์ที่ต้านทานโรคและแมลง